اثربخشی آموزش مهارت های زندگی بر عزت نفس و تعارض والد-نوجوان دختران دوره‌ی متوسطه‌ی اول شهر تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار روان شناسی بالینی،گروه روان شناسی، دانشکده شناسی تربیتی و روان شناسی، دانشگاه الزهرا،تهران ،ایران

2 کارشناس ارشد روان شناسی عمومی دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین،ایران

3 دانشجوی دکتری روان شناسی دانشگاه الزهرا ،تهران ،ایران

4 کارشناس ارشد روان شناسی بالینی دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مهارت های زندگی بر عزت نفس و تعارض والد-نوجوان در میان دختران دوره‌ی متوسطه‌ی اول شهر تهران صورت گرفته است. جامعه ی آماری این پژوهش شامل کلیه ی دانش آموزان دختر دوره ی متوسطه ی اول (پایه های 7 و 8) مناطق 7 و 3 تهران است که در سال تحصیلی 95-94 مشغول به تحصیل بودند. پس از اجرای پرسشنامه‌ی عزت نفس کوپر اسمیت(1954) و پرسشنامه تعارض نوجوان با والدین (نسخه کوتاه CBQ)( 1979)، 30 نفر واجد شرایط به صورت در دسترس انتخاب شدند و به طور تصادفی در گروه آزمایش یا کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش طی 8 جلسه تحت آموزش مهارت های زندگی قرار گرفت؛ در حالی که در این زمان، گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکرد. داده‌ها با استفاده از تحلیل واریانس یک راهه مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد آموزش مهارت های زندگی منجر به افزایش عزت نفس و کاهش تعارض والد-نوجوان گردیده است. می‌توان نتیجه گرفت که ارتقای مهارت های زندگی در دوره‌ی نوجوانی می‌تواند در بهبود عزت نفس دختران و تعارض‌های آن‌ها با والدینشان مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The effectiveness of life skills training on self-esteem and parent-child conflict among first secondary school girls in Tehran

نویسندگان [English]

  • abolghasem mehrinejad 1
  • nastaran sadri 2
  • Leyli Ramezan Saatchi 3
  • zeynab ghafari 4
1 Associate Professor of Clinical Psychology, Faculty of psychology ,Alzahra University,Tehran,Iran
2 MS of General Psychology, Imam Khomeini International University,qazvin,Iran
3 Phd student of Psychology , Alzahra University,Tehran,Iran
4 MS of Clinical Psychology , Shahid Chamran University ,Ahwaz,Iran
چکیده [English]

The purpose of this study was to examine effectiveness of life skills training on self-esteem and parent-child conflict among first secondary school girls in Tehran. The statistical population of this study includes all female high school students (7th and 8th grade) in Tehran's 7th and 3rd districts, who were studying in the academic year 2015-16. After the implementation of Cooper Smith Self-Esteem Inventory(1954) and Parent-Adolescent Conflict Inventory (CBQ)(Short Version) (1979) 30 qualified individuals were selected and randomly assigned to the experimental or control group. The treatment group received 8 sessions of life skills training, while the control group received no training. The data were analyzed using one-way ANOVA. The results showed that life skills training lead to increased self-esteem and reduced parent- adolescent conflict. It can be concluded that promoting life skills during adolescence can be effective in promoting girls' self-esteem and reducing their parent- adolescent conflict

کلیدواژه‌ها [English]

  • Life skills training
  • self-esteem
  • conflict
  • adolescence
ابراهیمی­ثانی، ابراهیم؛ ابراهیمی­ثانی، نیما و ابراهیمی­ثانی، نازنین (1393). تأثیر آموزش مهارت های زندگی در افزایش عزت نفس و  سلامت عمومی دانشجویان. فصلنامه دانش انتظامی خراسان شمالی، 2، 7-20.
ارزنده­فر، علی و اصغری­ابراهیم­آباد، محمدجواد (1392). بررسی اثربخشی آموزش مهارت های زندگی بر افزایش عزت نفس دانش‌آموزان با مشکل بینایی. پژوهش های روان‌شناسی بالینی و مشاوره، 3(1)، 147-161.
اسدی، الهه؛ جاویدی، حجت الله و قاسمی، نوشاد (1394). رابطه تعارض والد-نوجوان، تاب­آوری با مشکلات روان­شناختی نوجوانان مقطع دوم و سوم راهنمایی در مناطق چهارگانه ی آموزش و پرورش شهر شیراز. مطالعات روان­شناختی، 11(1)، 75-96.         
ترکاشوند، رویا؛ کرمانشاهی، سیما و آزادفلاح، پرویز (1389). تأثیر گروه درمانی آموزشی بر میزان عزت نفس دختران نوجوان. مجله تحقیقات علوم پزشکی زاهدان، 3، 30-34.
حسن زاده، رمضان و ایمانی فر، پریسا. (1394). رابطه خلاقیت و عزت نفس با پیشرفت تحصیلی نوجوانان و جوانان. مجله تخصصی جامعه شناسی، 1(2)، 55-65.
حسین لو ،سکینه(1393). بررسی رابطه بحران هویت و تعارض با پدر و مادر در دانش آموزان دختر. اولین کنگره ملی روان شناسی خانواده گامی در ترسیم الگوی مطلوب خانواده. www.civilica.com.
حقیقی، جمال؛ موسوی، محمد؛ مهرابی­زاده هنرمند، مهناز و بشلیده، کیومرث (1385). بررسی تاثیر آموزش مهارت های زندگی بر سلامت روانی و عزت نفس دانش­آموزان دختر سال اول مقطع متوسطه. مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، 13(1)، 61-78.
خیرخواه، معصومه؛ مکاری، هدی؛ نیسانی سامانی، لیلا و حسینی، آغافاطمه (1392). ارتباط اضطراب و عزیت نفس در دختران نوجوان. مرکز تحقیقات مراقبت‌های پرستاری دانشگاه علئوم پزشکی ایران، 26(83)، 19-29.
خدابخشی کولایی،آناهیتا؛ برقی خامنه ، شهرزاد، مجرب، مرجان و خطیبان ، مهناز(1396). اثربخشی آموزش گروهی بهداشت بلوغ به مادران بر تعارضات والد- فرزندی مادران و کنترل هیجانات دختران نوجوان آنها. مجله آموزش و سلامت جامعه .4(2).
رضایی، الهام؛ ملک پور، مختار و عریضی، حمیدرضا (1388). بررسی تأثیر آموزش مهارت های زندگی بر میزان استرس و شیوه‌های مقابله با استرس نوجوانان مرکز شبه خانواده. فصلنامه دانشور رفتار، 16(34)، 21-28.
رفاهی، ژاله (1387). آموزش مهارت های زندگی راهکار پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی نوجوانان. فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 1(2)، 131-146.
زارع، ناصر؛ منصوری پور، زهرا و منصوری پور، لیلا (1394). نقش عزت نفس در عملکرد اجتماعی نوجوانان و راهکارهای تقویت آن. اولین همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه علوم تربیتی و روانشناسی ایران.
سهرابی،رقیه؛محمدی،اکبر و ارفعی، اصغر(1390). اثر بخشی آموزش مهارتهای زندگی بر سبک مقابله ای نوجوانان دختر. مجله زن ومطالعات خانواده ،4(13)، 59-45.
شریعتی، سحر و امامی پور، سوزان (1393). نقش واسطه ایی تعارض والدین-نوجوان در رابطه سبکهای فرزندپروری ادراک شده و ابعاد ابراز خشم. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه ازاد اسلامی واحد تهران مرکز.
شکرکن، حسین؛ نیسی، عبدالکاظم؛ سپهوند، اسفندیار (1391). مقایسه هیجان خواهی، عزت نفس، جو عاطفی خانواده و وضعیت اجتماعی-اقتصادی در نوجوانان پسر. مجله دست آوردهای روان شناختی، 1، 105–124.
صادقی، محمد؛ علی پور، احمد؛ عابدی، احمد و قاسمی، نظام الدین (1391). تأثیر آموزش مهارت های زندگی بر ابعاد کیفیت زندگی ایتام نوجوان. فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، 13(49)، 235-249.
فتی، لیلا و موتایی، فاطمه (1388). مهارت های زندگی برای دانشجویان. کتابچه مدرس. سازمان بهزیستی کشور.
فرزادی، فاطمه؛ فرامرزی، حمید و اشکی، حسن (1394). بررسی تأثیر آموزش مهارت های زندگی بر عزت نفس، سازگاری و همدلی دانش آموزان مقطع دوم دبیرستان های شهر اهواز.  همایش بین المللی روانشناسی و فرهنگ زندگی، استانبول، موسسه سفیران فرهنگی مبین.
فروتن­بقا، پریسا؛ نظامی، ماندانا؛ سلطانی­نژاد، امیر؛ اسکندری، حامد و منظری توکلی، وحید (1394). اثربخشی آموزش مهارت های زندگی بر عزت نفس و خودکارآمدی تحصیلی دانش­آموزان پسر مقطع اول متوسطه. فصلنامه پژوهش های کاربردی روانشناختی، 6(3)، 61-72.
قاسمی یزدآبادی، مریم؛اسماعیلی ، معصومه و کلانتر کوشه، سیدمحمد(1395). بررسی اثربخشی آموزش الگوی روابط کلامی بر کاهش تعارضات مادر- دختر مبتنی بر آیات قرآن کریم.فصلنامه فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده. سال دهم (34).
مالمیر، مرتضی و شمس اسفندآباد، حسن (1395). بررسی اثرگذاری عزت نفس بر شادکامی و رضایت دانش اموزان مقطع اول دبیرستان شهر همدان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز.
میرزایی، مهدی؛ رجایی، نرگس؛ رضایی، فرشته؛ حسن پور، سمیرا؛ پیروزه، راضیه و بابایی، محسن (1391). مقایسه عزت نفس، منبع کنترل و رابطه آن ها با وضعیت تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد. مجله مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی یزد، 7(1)، 58-70.
مرادی، امید؛ عارفی، مختار و محسن­زاده، فرشاد (1388). تعارضات والـد- فرزنـد و سـلامت روانشناختی دردانشجویان. مجموعـه مقـالات همـایش سـلامت روانشـناختی. کرمانشـاه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه.
مرادی، امید و ثنایی­ذاکر، باقر (1385). بررسی اثر بخشی آموزش مهارت های حل مساله بر تعارضات والد - فرزند در دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهر تهران. پژوهش های مشاوره، 5(20)، 23-38.
نصیری، محمود؛ تفاق، محمدرضا، مقصودی ، جهانگیر و حسن زاده ، اکبر(1380). بررسی مقایسه ای مشکلات ارتباطی نوجوانان با والدین از دیدگاه نوجوانان و والدین در دبیرستانهای منتخب دولتی شهر اصفهان. مجله دانشگاه علوم پزشکی شهر کرد. 3(2).38-31.
وندر، زندن؛جیمز، دبلیو(1376). روان شناسی رشد. ترجمه حمزه گنجی . انتشارات بعثت ، تهران.135
Allison,B.N.&Schultz,J.B.(2009).Parent – adolescent conflict in early adolescence. Adolescence,39,101-119.                                                                                                                                                              
Barry, C. T., McDougall, K. H., Anderson, A. C., & Bindon, A. L. (2018). Global and contingent self-esteem as moderators in the relations between adolescent narcissism, callous-unemotional traits, and aggression. Personality and Individual Differences, 123, 1-5.
Bayoglu, A. S., & Ozmete, E. (2009). Parent-young adult conflict: A measurement on frequency and intensity of conflict issues, The Journal of International Social Research, 2, 313-322.
Coopersmith, S. (1981). The antecedents of self-esteem. Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press (Original work published).
Droogenbroeck, F. V., Spruyt, B., & Keppens, G. (2018). Gender differences in mental health problems among adolescents and the role of social support: results from the Belgian health interview surveys 2008 and 2013. BioMed Central Psychiatry, 18(6), 14-23.
Harris, M. A., Wetzel, E., Robins, R. W., Donnellan, M. B., & Trzesniewski, K. H. (2018). The Development of Global and Domain Self-Esteem from Ages 10 to 16 for Mexican-Origin Youth. International Journal of Behavioral Development, 42(1), 4-16.
Heard, D. (2012). Attachment Therapy with Adolescents and Adults. London: Routledge.
Hutteman, R., Nestler, S., Wagner, J., & Egloff. B. (2015). Wherever I may roam: processes of self-esteem development from adolescence to emerging adulthood in the context of international student exchange. Journal of Research in Personality, 46(6), 634-645.
Javanbakht, M., Ziaee, S.A., Homam, S. M., & Rahnama, A. (2010). Effect of Ramadan fasting on self-esteem and mental health of students. Journal of Fundamentals of Mental Health, 11(4), 266-73.
Kennedy, B., Ruoqing, C., Valdimarsdottir, U., Montgomery, S., Fang, F., & Fall, K. (2018). Childhood Bereavement and Increased Sensitivity to Stress in Late Adolescence. Retrieved from http://urn.kb.se/resolve?urn=urn:nbn:se:oru:diva-64312
Kumar, A., & Seth, M. (2018) Life Skills Development of Marginalized Youth Through the Peer Mentoring Model. In: Kumar P. (eds) Exploring Dynamic Mentoring Models in India. Palgrave Macmillan, Cham.
Mackie, M., & Smith, R. (2007). Social psychology. New York: Psychology press.
Marquis, W. A., Noroña, A. N., & Baker, B. L. (2017). Developmental delay and emotion dysregulation: Predicting parent–child conflict across early to middle childhood. Journal of Family Psychology, 31(3), 327-335.
McCormick, C. B., & Scherer, D. G. (2018). Child and adolescent development for educators, second edition. New York: Guilford.
Missotten, L. C., Luyckx, K., Branje, S., & Petegem, S. V. (2018). Adolescents’ Conflict Management Styles with Mothers: Longitudinal Associations with Parenting and Reactance. Journal of Youth and Adolescence, 42(7), 260-274.
Oshri, A., Carlson, M. W., Kwon, J. A., Zeichner, A., & Wickrama, K. K. A. S. (2017). Developmental Growth Trajectories of Self-Esteem in Adolescence: Associations with Child Neglect and Drug Use and Abuse in Young Adulthood. Journal of Youth and Adolescence, 46(1), 151-164.
Pick, S., Givudan, M., & Poortinga, V. H. (2003). Sexuality and life skills education: A multistrategy intervention in Mexico. Journal of American Psychologist, 58, 230-234.
Tuttle, J. (2006). Adolescent life skills training for high risk teens: results of group intervention study. Journal of Pediatric Health Yadva, P., Iqbal N. (2009). Impact of life skill training on self-esteem, adjustment and empathy among adolescents. Journal of the Indian Academy of Applied Psychology, 35, 61-70.
Yadav, P., & Iqbal, N. (2009). Impact of life skill training on self-esteem, adjustment and empathy among adolescents. Journal of Indian Academy of Applied Psychology, 35, 61-70.