مقایسه اثربخشی آموزش تریز و بارش فکری بر خلاّقیّت دانش‌آموزان

نویسندگان

دانشگاه بوعلی همدان

چکیده

این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی فنون تریز و بارش فکری بر خلاّقیت دانش‌آموزان انجام شد و از نوع آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری کلیه دانش‌آموزان دختر پایه اول دبیرستان شهر همدان بودند که 51 نفر از آن‌ها به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب و با جایگزینی تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل قرار داده شدند. ابزار لازم برای اجرای این پژوهش پرسشنامه خلاّقیت عابدی بود. برای اجرای پژوهش نیز از دو طرح درس 6 جلسه‌ای برای آموزش تریز و بارش فکری استفاده شد. داده‌های حاصل با استفاده از تحلیل واریانس یک سویه و آزمون تعقیبی شفه توسط نرم افزار آماری SPSS تحلیل شد، نتایج نشان داد که هم تریز و هم بارش فکری بر خلاّقیت تأثیر معناداری گذاشته‌اند(05/0p)، اما اثربخشی تریز بر افزایش خلاّقیت بیش‌تر بوده است. پیشنهاد می‌شود در مدارس تدریس خلاّقیت محور مد نظر قرار گیرد و اثربخشی شاخه‌های دیگر تریز مانند یوسیت و آریز بر میزان خلاّقیت دانش‌آموزان بررسی شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparing the Effectiveness of teaching TRIZ and Brainstorming on Students’ Creativity

نویسندگان [English]

  • Abolghasem Yaghoobi
  • Faezeh Jahan
چکیده [English]

This study is aimed at comparing the effectiveness of creative techniques such as brainstorming and TRIZ on the creativity of students. This is an experimental study with pre-test, post-test and control group. The study population consisted of the entire female students in the first grade of high school in Hamadan out of which 51 were selected as the sample using cluster sampling and randomly assigned to two experimental groups and one control group. Abedi’s creativity questionnaire was used to collect the data. The students were administered to courses of brainstorming and TRIZ for six sessions. The data collected was analyzed using ANOVA and Scheffe\'s test. The results indicated that both brainstorming and TRIZ have significant effects on the creativity of students (p0/05). However, the effectiveness of TRIZ was higher. Thus the authors suggest this technique to be taught in schools. Creativity-oriented teaching in schools should be considered and furthermore the effectiveness of other TRIZ techniques like USIT and ARIZ on the creativity of students should be investigated.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Creativity
  • TRIZ
  • Brainstorming
  • Creativity techniques and approaches

مراجع

اسبورن، الکسی، اف‌ (1368). پرورش استعداد همگانی ابداع و خلاّقیت. ترجمة حسن قاسم زاده. تهران: نیلوفر.
افروز، غلامعلی و کامکاری، کامبیز‌ (1387). هوشوخلاّقیت. تهران: دانشگاه تهران.
آقایی فیشایی، تیمور (1377).خلّاقیّت و نوآوری در انسان‌ها و سازمان‌ها، تهران: ترمه.
براهنی، محمد نقی (1356). پژوهش مقدماتی برای هنجاریابی آزمون های ماتریس های پیشرونده ریون در ایران. مجله روان‌شناسی، شماره 5.
بهرامی، فاطمه و رشیدی، رضوان (1379). بررسی و  مقایسهروش‌هایپرورشخلّاقیّتدر دانش‌آموزاندورة ابتدایشهراصفهان، واحد تحقیقات اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان.
حائری زاده، خیریه بیگم و محمدحسین، لیلی‌ (1381). تفکّر خلّاق و حل خلّاقانه مسئله. تهران: نی.
حسینی، افضل السادات(1386). بررسی تأثیر برنامة آموزش خلّاقیّت معلمان برخلّاقیّت، پیشرفت تحصیلی و خودپنداره دانش‌آموزان، فصل‌نامة نوآوری‌هایآموزشی. سال ششم. شمارة23، 168-147.
دائمی، حمیدرضا و مقیمی بارفروش، سیده فاطمه (1383). هنجاریابی آزمون خلاّقیت. مجله تازه های علوم شناختی. سال ششم، شماره3 و 4، 1-8.
ساعتچی، محمود‌ (1371). خلاّقیت و نوآوری برای حل مشکلات. فصلنامه مطالعات مدیریت. شماره 6، 123-142.
سجودی، علی و اقدسی، محمد (1383). کاربرد تریز‎‏ در خلق راه حل های مسائل غیرفنی مورد جلوگیری از سوی استفاده از علائم استاندارد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی صنایع تربیت مدرس، سال تحصیلی 84-1383.
سیف، حسین (1374). بررسی تأثیر آموزش نقاشی به روش باز در پرورش خلاّقیت کودکان 10سالة ذکور در مناطق 8 و 15 شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
شریفی، علی اکبر و داوری، رقیه (1387). مقایسه تأثیر سه روش خلاّقیت در افزایش خلاّقیت دانش آموزان پایة دوم راهنمایی، مجلة روان پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران. سال پانزدهم. شمارة1، صص 62-57.
صالحی کهریز سنگی، ابراهیم و عترتی، سید محمد‌ (1381). به کار‌گیری تریز‎‏ در حل مشکلات تکنیکی فرایندها در صنعت نساجی. پایان نامه کارشناسی  ارشد، دانشکده مهندسی صنایع تربیت مدرس، سال 81-1380.
عابدی، جمال (1372). خلاّقیت و شیوه‌ای نو در اندازه‌گیری آن. مجموعه مقالات پژوهش‌های روان‌شناختی. شماره 1 و2.
فیشر، رابرت؛ ویلیامز، مری (1387). شکوفا سازی خلّاقیّت، ترجمة ناتالی چوبینه. تهران: پیک بهار.
قاسم زاده، حسن (1380). خلاّقیت، نوید بخش آینده‌ای درخشان برای همة افراد بشر. رهیافت. شماره26.
کاظمی، یحیی (1379). بررسیتأثیرروشتدریسحل مسئلهبرپرورش، تفکّرمنطقیپژوهش‌های تربیتی، جلد هشتم، شمارة 1 و 2.
کاظمی، یحیی و جعفری، نرگس (1387). بازدارنده‌های خلّاقیّت دانش‌آموزان: فعالیت‌ها و ویژگی‌های معلم. فصلنامه اندیشه‌های نوین تربیتی. دورة 4، شمارة 1 . 192-177.
گنجی، حمزه.، شریفی، حسن پاشا و میرهاشمی، مالک (1384). اثر روش بارش مغزی در افزایش خلّاقیّت دانش آموزان. فصلنامةتعلیموتربیت. شمارة12. 112-89.
لامزدین، ادوارد و لامزدین مونیکا (1386).حلخلّاقمسائل( مهار ت‌های فکری برای جهان در حال تحول). ترجمة بهروز ارباب شیرانی و بهروز نصر آزادانی . چاپ اول . تهران:  ارکان دانش.
مقیمی آذر، رسول (1377). هنجاریابی تست ریون در سنین 15-19 ساله شهرستان تبریز. تبریز: دانشگاه تبریز.
نادر، محمد (1389). رابطه بین پنج عامل شخصیتی و خلاّقیت بین دانش آموزان مدارس استعداد درخشان. شیراز: دانشگاه شیراز.
هاشمی، سهیلا (1388). بررسی رابطه هوش هیجانی‏، خلّاقیّت هیجانی و خلاقیت در دانشجویان هنر، ادبیات و علوم پایه. فصلنامه اندیشه‌های نوین تربیتی. دوره 5، شماره 2. 78-55.
یوسفی، باقر ( 1375). تغییر و نوآوری در آموزش و پرورش، فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش. شماره 14.
 
Adams, Karlyn. (2005). The Sources of Innovation and Creativity. A Paper Commissioned by the National Center on Education and the Economy for the New Commission on the Skills of the American Workforce.
 Alfonso Benlliure, V., Meléndez, J. C., & García Ballesteros, M. (2013). Evaluation of a creativity intervention program forpreschoolers. Thinking Skills and Creativity, 10, 112– 120.
Amabile, T. M. (1983). The social psychology of creativity. New York: Sring_Verlag.
Barak, M., &Nizzan, G. (2002). Fostering systematic innovative thinkingandproblem-solving: Lessons education can learn from industry. International Journal of Technology and Design Education, 12(3), 227 –247.
Barak, Moshe., & Mesika, Pnina. (2007). Teaching methods for inventive problem-solving in junior high school. Journal of Thinking skill and Creativity, 2, 19–29.
Belski, I. (2011). TRIZ course enhances thinking and problem solving skills of engineering  students.Procedia Engineering, 9, 450–460.
Bruno, Ruchti., &Pavel, Livotov. (2001). TRIZ-based innovation principles and a process for problem solving in business and management.TRIZ Journal, 52, 35-52.
Craft, A., Jeffrey, B. & Leibling, M. (2001). Creativity in education. London: Continuum.
Feldhusen, J. F., & Clinkenbeard, P. A. (1986). Creativity Instructional materials: A review of research. Journal of creative behavior, 20, 153-182.
Gabora, L., & Kaufman S. B. (2010). ‘Evolutionary approaches to creativity’, in The Cambridge Handbook of Creativity, in J.C. Kaufman and R. J. Sternberg (eds), Cambridge University Press.
Hesing, H.(2006). A Synthetic Analysis of the Effectiveness of Single Components and Packages in Creativity Training Programs. Creativity Research Journal, Vol. 18, No4, 435–446
John S. Borza, PE. (2010). A Method for applying Triz to enhance brainstorming. Journal of value innovation. (41).1-10.
Kannengiesser, Udo., Williams, Christopher & Gero, John S. (2012).what do the concept generation techniques of triz, morphological analysis and brainstorming have in common. TRIZ Journal.(182).45-89.
Kiely, Thomas. (1993). the idea makers: importance of creativity training in business. Technology Review, January. 96. (1).
Khomenko, N. &Sokol, A. (2000). New model and methodology for teaching OTSM-TRIZ. http:/www.trizminsk.org.
Lefrancois, Guy R. (1991). Psychology for teaching. 7 th. Ed. Wadsworth.                                         
Maslow, A.H. (1968). Toward a psychology of Being. New York. Van Nostrand Reinhold.
Nakagawa, T. (2011).TRIZ future conference 2007 education and training of creative problem solving thinking with TRIZ/USIT.Procedia Engineering, 9, 582–595.
Parnes, S. J. (1961). Effects of extended effort in creative problem solving. Journal of EducationalPsychology, 52, 117–122.
Parnes, S. J., & Meadow, A. (1959). Effects of "brainstorming" instructions on creative problem  solving by trained and untrained subjects. Journal ofEducational Psychology, 50, 171-176.
Pelt, A. V. & Hey, J. (2011). Using TRIZ and human-centered design for consumer product development.Procedia Engineering, 9,688–693.
Pestel, Beverly C. (1997). Interactive clasroon. Jcst.sep/ oct.
Rawlinson.J. Geoffrey. (1989). creative Thinking and Brainstorming. Wild wood House.
Sergey, Malkin., Coates, Donald.,&Malkin, Galina.(2007). An Improved Method for Teaching the Theory of Inventive Problem Solving to Students.TRIZ Journal. (102). 84-95.
Tong, L. H., Cong. H., &Lixiang, S. (2006). Automatic classification of patent documents for TRIZ users.World Patent Information, 28, 6–13.
Torrance, E. P. (1967). Creativity: Its educational implications. New York: Wiley.
Torrance, E, Paul. (1969). Guiding creativity talent. Published by prenice Hall of India.
Marsh, D., Waters, F., & Mann, D. (2002). Using TRIZ to Resolve Educational Delivery Conflicts Inherent to Expelled Students in Pennsylvania.TRIZ Journal. 2(71). 1-11.
Ugur, S.& Ozge, O. (2009). The effectiveness of the Creative Reversal Act (CREACT) on students’ creative thinking. Journal of Thinking Skills and Creativity.10(3), 33–39.
اندیشه های نوین تربیتی
دوره 11، شماره 1
41
اردیبهشت 1394
صفحه 103-122

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار