بررسی اکتشافی عوامل مؤثربرکیفیت زندگی کاری معلمان: یک پژوهش ترکیبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکترای مشاوره دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف شناسایی و تحلیل روابط ساختاری عوامل مؤثربرکیفیت زندگی کاری معلمان اجرا گردید.
پژوهش حاضرازنوع پژوهشهای ترکیبی بوده که با استفاده از طرح اکتشافی متوالی ابتدا درمرحله کیفی با مصاحبه نیمه‌ساختاربامعلمان، عوامل مؤثربرکیفیت زندگی کاری معلمان، شناسایی شده‌اند. 12 معلم( 9 مرد و 3 زن) به روش نمونه‌گیری دردسترس که در مقاطع سه‌گانه(ابتدایی، متوسطه اول و دوم) آموزش وپرورش شهر کرج در سال تحصیلی 95-94 مشغول کار بودند، در مصاحبه نیمه‌ساخت‌دارشرکت کردند. نمونه‌ای شامل 760 معلم نواحی چهارگانه شهرکرج به روش نمونه گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب و پرسشنامه محقق ساخته عوامل مؤثربرکیفیت زندگی کاری معلمان و پرسشنامه کیفیت زندگی کاری والتون را پرکردند.
داده های به دست آمده در مرحله کیفی پژوهش شامل 5 شاخص فردی، اجتماعی، خانوادگی، شغلی وسازمانی و 17مقوله و 102 زیرمقوله بود. بر اساس این مقوله‌ها، پرسشنامه عوامل مؤثربرکیفیت زندگی کاری معلمان طراحی شد روایی سازه بااستقاده از تحلیل عاملی اکتشافی هشت عامل استخراج گردید که در تحلیل عاملی تأییدی با شاخص‌های برازش مطلوب مورد تأیید قرار گرفتند. در نهایت این عوامل به عنوان متغیرهای برونزاد و نمره حاصل از پرسشنامه کیفیت زندگی کاری والتون به عنوان متغیردرونزاد دریک مدل تحلیل مسیر بررسی شدند. بر این اساس عوامل مزایای شغلی، توازن کار-خانواده و حمایت مدیران هم به طور مستقیم و هم با واسطه نگرش‌های شغلی برکیفیت زندگی کاری مؤثر بودند. عوامل توسعه حرفه‌ای، حمایت همسر و مشارکت مؤثر هم از طریق نگرشهای شغلی بر کیفیت زندگی کاری معلمان مؤثر بودند. شاخصهای برازش مدل نشان‌دهنده تطابق مدل پژوهش باداده‌ها بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating factors affecting the quality of work life of teachers: A mixed study

نویسنده [English]

  • Javad Rahmkhoda
PhD in Counseling, Kharazmi University, Tehran, Iran
چکیده [English]

This study aims to identify and analyze the structural relation of factors effecting teachers quality of work life.
This was a combined study that using qualitative stage exploration project, first row by interviewing with teachers factors influencing quality of work life, have been identified. 12 teachers (9 men and 3 women) convenience sampling method in three educational level were working in Karaj City contributed in an interview. Interview conducted by researcher, notes and recordings and verbatim coding techniques through Strauss and Corbin (1998) were analyzed. Questionnaire of influencing factors that derived from qualitative phase was tested in quantitative stage . A sample of 760 teachers selected by multistage cluster sampling and using a questionnaire including influencing factors of teachers quality of working life and quality of work life questionnaire (Walton,1973) were completed. Data were analyzed through exploratory factor analysis, path analysis and software verification of SPSS16 and AMOS16 were used.
The qualitative data obtained through the analysis of the transcripts of the experiences and feedback of teachers in semi-structured interviews, including five individual, social, family, occupational and organizational indicators, 17 categories and 102 sub-categories. Accordingly, a questionnaire factors effecting teachers quality of working life was designed.The factors of fringe benefits, work-family balance and management support directly effected quality of work life. These variables affected quality of work life through job attitudes. Factors of professional development, spousal support and effective participation through job attitudes were effective on quality of work life. Research model was fit indices indicate compliance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • work life
  • quality of work life
  • teachers

مراجع

بزاز جزایری، سید احمد و پرداختچی، محمدحسن (1388). تدوین مدل ارزیابی کیّفیت زندگی کاری کارکنان درسازمان‌ها، فصلنامه علوم مدیریت ایران، 2(‌5):‌151-123.
جمشیدی، عالیه (1379). بررسی کیّفیت زندگی کاری کارکنان مراکز توان‌بخشی روزانه دولتی بهزیستی استان تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی تهران.
حسینی، محمد سلطان.، نادریان، مسعود.، همایی، رضا و موسوی، زهره (1388). رابطۀ بین کیّفیت زندگی کاری و تعهد سازمانی کارکنان ادارۀ کل تربیت‌بدنی استان اصفهان، مجله مدیریت ورزشی،2: 167-182.
رحیمی، رضا (1385). بررسی کیّفیت زندگی کاری اعضای هیئت ‌علمی ‌دانشگاه اصفهان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشگاه اصفهان.
سلمانی، داوود (1384). کیّفیت زندگی کاری و بهبود رفتار سازمانی. تهران: دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، چاپ اول.
علامه، سید محسن (1378). توسعه الگوی کیّفیت زندگی کاری والتون برمبنای ارزش‌های اسلامی‌(با تأکید بر نهج‌البلاغه) و تعیین تأثیر آن بر کاهش تنیدگی روانی، پایان‌نامه دکترای رشتۀ مدیریت، گرایش منابع انسانی و رفتار سازمانی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی.
مصطفوی‌راد، فرشته (1388). بررسی رابطۀ فرهنگ‌سازمانی، کیّفیت زندگی کاری، تعهد سازمانی با بیگانگی از کار مدیران متوسطۀ نظری شیراز، پایان‌نامه دکترای مدیریت، دانشگاه خوارزمی‌تهران.
موسوی کیا، صدیقه (1395). بررسی رابطه کیّفیت زندگی کاری و ویژگی‌های شخصیتی با میزان دل‌زدگی زناشویی دبیران مقطع متوسطه شیراز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مشاوره دانشگاه ‌آزاد اسلامی ‌شیراز.
ندرلو، معصومه و یغمایی، فریده (1393). کیّفیت زندگی کاری معلمان شاغل در مدارس استثنایی، مجله روان پرستاری، 2(‌2):25-21
Allameh, S. M. (2000). Development of Walton’s pattern of QWL based on Islamic values(Nahjolbalage) and it,s effect on stress. Unpublished PhD Dessertation of human resource management. University of teacher training. Iran (Text in Persian)
Arif, S. and Liyas, M. (2013). Quality of work life model for teachers of private universities in Pakistan. Quality Assurance in education,21: 282-298.
Bazaz Jazayeri,S., A. and Pardakhtchi, M., H. (2008). Designing a  model for evaluation of quality of work life in organizations,  Iranian Journal of management scienses, 5: 123-151 (Text in Persian).
Cansdin, G. and Callus, R. (2003). Development of QWL Indication. Helping Define Decent work in development economies, Australian Journal of vocational psychology, 53: 903-922.
Daud, N. (2010). Investigating the Relationship between Quality of Work Life and Organizational Commitment amongst Employees in Malaysian Firms. Faculty of Business Management in University of Technology, International journal of business and management, 5: 110-122.
Dolan, S. L. ,Garcia, S., Cabezas, C. T. and Zafrir, S. (2008). Predictors of quality of work life and poor health among primary health care personel in catalonia: Evidence based on cross-sectional retrospective and longitudinal design. International Journal of Health Care Quality Assurance, 21: 203-18.
Gupta, M., & Sharma, P. (2011). Factor Credentials Boosting Quality of Work Life of BSNL Employees In Jammu Region.  International Research & Educational Consortium, 2: 79-89.
Hong, K. S., Tak, W., & Bujang S. (2010).Relationships between work life quality of teachers with work commitment, stress and satisfaction: A study in Kuching, Sarawak, Malaysia. Journal of Technology, 10: 1–15.
Hoseini, M., Naderian, M., Homai, R., & Mousavi, Z. (2009). Relationship between QWL and organizational commitment in sport staff of Isfahan. Journal of management sport, 2:167-182 (Text in Persian).
Izzah, A. S., Zailina, H., Saidi, M., & Haslinda, A. (2010). Assessment of stress and its risk factors among primary school teachers in the Klang Valley, Malaysia. Global Journal of Health Science, 2: 163-171.
Jaidev, U. P. (2015). Socio-Psychological Determinants of quality of work life among Academicians. International Journal of Science and Research, 1: 2039-2043.
Jamshidi, A. (2001). Invesigation staff QWL of govermental rehablitation centers of Tehran. Unpublished MA Dessertation of welfare sciences and rehabilitation university, Iran (Text in Persian).
Lees, M. and Sandra, K. (2005). Improving Life Quality: A Dignostic Approach Model. Bluewater health, 12: 154-159.
Martel, J. P. and Dupuis, G. (2006). Quality of work life: theoretical and methodological problems, and presentation of a new model and measuring instrument. Soc Indicat Res,77:333-68.
Micheil, R. (1988). Reducing Teacher Stress. The Journal Of Exprimental Education, 157: 117-128.
Mints-Binder, R. D., & Fitzpatrick, J. J. (2009). Exploring social support and job satisfaction among associate degree program directors in California. Nurse Educe Prospect, 30:299-305.
Moosavikia, S. (2016). Relationship between Quality of Work life and personality traits with marital burnout of high school teachers. Unpublished MA Dessertation of counseling.  Azad University of Shiraz. Iran (Text in Persian).
Mostafavirad, F.(2010). Relationship between Organizational Culture, Quality of Work life, Organizational Commitment and Work Ilination of high school managers. Unpublished PH.D Dessertation of management. University of Kharazmi. Iran (Text in Persian).
Naderlou, M. and Yaghmai, F. (2014). Quality of Work Life of  exeptional School teachers. Journal of psychonursing,2: 21-25 (Text in Persian)
Oshagbemi, T. (2000). Is length of service related to the level of job satisfaction? International Journal of Social Economics, 27: 213-216.
Rahimi, R. (2006). Investigation QWL of faculty members of Isfahan University. Unpublished MA Dessertation of educational management. University of Isfahan, Iran (Text in Persian).
Salmani, D. (2006). Quality of work life and promotion of organizational behavior. Management College publication. Tehran (Text in Persian).
Sirgy, M. J., Efraty, D., Siegel, P. and Lee, D. (2001). A new measure of quality of work life (QWL) based on need satisfaction and spillover theories. Social Indicators Research, 55: 241-302.
Staw. T. and Ross, P. (2004). Hardiness and Spritual wellbeing among social work student implications for social work education. Journal of social work education, 20: 231-241.
Straus, A. and Corbin, J. (1998). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory (2nd Ed). Tousand oaks. CA:Sage.
Tasnim S. (2006). Job satisfaction among female teachers: A study on primary school in Bangladesh. Thesis submitted in partial fulfillment of the Phd. degree, Department of Administration and Organization Theory. University of Bergen, Norway.
Walton, R. F. (1973). Quality of Work life: what is it? Sloan Management Review, fall.
Wyat, T. and Wah, C. Y. (2001). Perceptions of QWL: A study of Singaporean Employee Development. Research and practice in human resourse management, Singaore.
Yong, D. and Lu, J. (2014). Rural teachers quality of work life in China: The case of Shanxi Province. Academice Journal of Interdisiplinary Studies, 4: 39-48.
Zhang, Z. (2007). Study of job satisfaction among elementary school teacher in Shanghais. Journal Articles, Reports Descriptive, 40: 40- 46.
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار