شناسایی اصول و تدوین سیاست‌های کلی فعالیت‌های مکمل و فوق‌برنامه در مدارس و مراکز آموزش عالی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشجوی دکتری سنجش و اندازه‌گیری دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

ههدف پژوهش حاضر، تعیین اصول و تدوین سیاست‌های کلی فعالیت‌های مکمل و فوق برنامه در مدارس و مراکز آموزش عالی کشور است که با استفاده از روش تحقیق آمیخته و به صورت کمّی و کیّفی اجرا شد. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامۀ محقق‌ساخته، مصاحبه نیمه ساخت‌یافته، چک لیست تحلیل محتوای اسناد بالادستی و چک لیست تحلیل محتوای مستندات و تجارب کشورهای منتخب بود. برای تعیین اصول از منابع چهارگانه شامل پرسشنامۀ معلمان، مدیران و دانشجویان؛ مصاحبه با صاحب‌نظران حوزۀ آموزش عالی و آموزش عمومی، بررسی اسناد بالادستی، مطالعۀ تطبیقی اسناد و تجارب مربوط به کشورهای منتخب استفاده شد. ابتدا اصول اولیه حاصل از یافته‌های مربوط به پرسشنامه‌ها، مصاحبه‌ها، تحلیل اسناد بالادستی کشور و تحلیل اسناد و تجارب کشورهای منتخب استخراج شد، سپس این اصول پالایش و در مرحلۀ نهایی تعداد نوزده اصل با عنوان اصول نهایی فعالیت‌های مکمل و فوق برنامه برای مدارس و مراکز آموزش عالی ایران به همراه سیاست‌های کلی مربوط به هر اصل استخراج شد. با توجه به اصول و سیاست‌های تدوین شده در این پژوهش، بازبینی و بازنگری مجدد در زمینۀ آیین‌نامه‌ها و بخشنامه‌های مرتبط با فعالیت‌های فوق برنامۀ مدارس و دانشگاه‌ها ضروری به نظر می‌رسد و پیشنهاد می‌شود سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان حوزۀ آموزش عالی و آموزش عمومی در برنامه‌ریزی و اجرای فعالیت‌های مکمل و فوق برنامه برای مدارس و دانشگاه‌ها به اصول و سیاست‌های پیشنهادی این پژوهش توجه کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Determining Principles and Formulating General Policies of Supplementary and Extracurricular Activities in Iran's Schools and Universities

نویسنده [English]

  • Somayeh Bahman Abadi 2
2 PhD student of Assessment, Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The aim of this study was to determine the principles and formulate general policies for supplementary and extracurricular programs in schools and universities in Iran. This mixed-methods research was carried out using quantitative and qualitative research methods. The data were collected using a researcher-made questionnaire, a semi-structured interview, a checklist for analyzing the content of high-level documents and a checklist for analyzing the content of the documents and experience of selected countries. The principles of the four sources were determined analyzing the data coming from the questionnaires of teachers, managers and students, interviews with experts in the field of higher education and general education, the review of documents, and the comparative study of documents and experience of selected countries. First, the basics derived from the findings of questionnaires, interviews, documents’ analysis and experience of selected countries were extracted. Then these principles were refined and in the final stage, out of nineteen principles, the final principles of supplementary and extracurricular programs for Iranian schools and universities, along with general policies related to each principle were extracted. Regarding the principles and policies developed in this study, reviewing and revising the regulations and directives related to the extracurricular activities of schools and universities seemed necessary and it is suggested that policymakers in the field of higher education and education pay attention to the principles and policies proposed in this study in planning and implementing supplementary and extracurricular activities for schools and universities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Extracurricular
  • Principles
  • Polices

مراجع

احمدی، فاطمه‌(1384).یادگیری و فعالیت‌های مکمل و فوق برنامه. مجموعه مقالات برگزیده همایش تبیین جایگاه فعالیت‌های مکمل و فوق برنامه. وزارت آموزش و پرورش، معاونت آموزش و پرورش عمومی. تهران: رسانه تخصصی.
امین‌زاده، انوشه و سرمد، زهره‌(1383). رابطۀ پیشرفت تحصیلی با فعالیت‌های بعداز مدرسه. فصلنامه روان‌شناسی، 8(3): 294-313.
باطنی، محمد علی‌(1384). نقش فعالیت‌های مکمل و فوق برنامه (اردوها و گردش‌های گروهی علمی، تفریحی) در توسعه و تقویت مهارت‌های زندگی، دانش‌افزایی و بهداشت روانی دانش‌آموزان. مجموعه مقالات برگزیده همایش تبیین جایگاه فعالیت‌های مکمل و فوق برنامه. وزارت آموزش و پرورش، معاونت آموزش و پرورش عمومی. تهران: رسانۀ تخصصی.
براتی، علی اصغر و زندی، پریوش‌(1379). بررسی تأثیر فعالیت‌های فوق برنامه بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان. گزارش پژوهشی شورای تحقیقات اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران.
بهتویی، لادن (1382). بررسی تأثیر فعالیت‌های فوق برنامه بر مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان دورۀ متوسطۀ دوم اول شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشتۀ برنامه‌ریزی درسی دانشکده روان‌شناسی و علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
بهنام، محمود و نریمانی، فاطمه‌(1378). بررسی وضعیت تحصیلی دانش‌آموزان برجسته درفوق برنامه‌های(علمی، مذهبی، هنری و ورزشی) مدارس متوسطۀ دوم اول و متوسطۀ دوم استان آذربایجان شرقی در سال تحصیلی 77-76. شورای تحقیقات آموزش و پرورش استان آذربایجان شرقی.
ترنیکی، مرتضی‌(1388). نقش برنامه‌های درسی و فعالیت‌های فوق برنامه در تبیین تربیت دینی از دیدگاه معلمان و مربیان پرورشی شهر قوچان سال 88-87. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته پیش دبستانی. دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی.
چایچی، پریچهر‌(1378). ارزشیابی شیوه‌نامه اجرایی آیین‌نامه نحوۀ ارائه خدمات آموزشی و پرورشی فوق برنامه.گزارش نهایی پژوهشی. پژوهشکده تعلیم و تربیت‌. وزارت آموزش و پرورش.
رحمتی، نرمین‌(1388). بررسی رابطه بین فعالیت‌های فوق برنامه با عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دختر رشته تجربی شهرستان مریوان در سال 86-87. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته برنامه‌ریزی آموزشی دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران.
زراعتی ایده‌لو، رقیه‌(1388). بررسیتأثیرفعالیت‌هایفوقبرنامهبرپیشرفتتحصیلیدانش‌آموزانازدیدگاه  مدیران،دبیران ودانش‌آموزاندبیرستان‌هایشهرستان‌هایاستانتهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد تحقیقات آموزشی.
شعاری‌نژاد، علی اکبر(1381). فلسفۀ اموزش و پرورش. چاپ ششم. تهران: امیر کبیر.
شورای عالی آموزش و پرورش (1390). مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی جمهوری اسلامی ایران. تهران: شورای عالی آموزش و پرورش
صادقی، علیرضا (1382). اثربخشی فعالیت‌های مکمل و فوق برنامه در مدارس شهر زنجان. دبیرخانه شورای تحقیقات استان زنجان.
صفی خانی، یحیی (1384). بررسی نظرات دست اندرکاران درخصوص میزان موفقیت فعالیت‌های فوق برنامه در تحقق اهداف مورد نظر. شورای تحقیقات سازمان آموزش و پرورش شهرتهران.
فتح آبادی، محمد باقر‌(1382). ضرورت و چگونگی ایجاد فعالیت‌های فوق برنامه از دیدگاه دانش‌آموزان، اولیاء ومربیان دوره متوسطه دوم شهرستان‌های استان مرکزی در سال تحصیلی 82-1381. شورای تحقیقات سازمان آموزش و پرورش استان مرکزی.
سرکارآرانی، محمدرضا (۱۳۸۱). فرهنگ آموزش در ژاپن. تهران: روزنگار
قورچیان، نادر قلی و تن‌ساز، فروغ‌(1374). سیمای روندتحولات برنامۀ درسی به عنوان یک رشته تخصصی ا زجهان باستان تا جهان امروز. تهران: مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی. وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
ملکی، حسن(قاسم)‌(1385). آشنایی با فعالیت‌های تربیتی اجتماعی، فعالیت‌های فوق برنامه،‌.تهران: آییژ.
Baker, J. (2010). An Examination of the Relationship among High School Grade Point Average,Socioeconomic Status, Participation in Extracurricular Activities and ACT Performance. Tennessee Technological University.
Case ,E.  (2007). Extracurricular Activity Participation in Elementary School Children; Links to Well-Being and Academic Achievement. Mount Saint Vincent University.
Gamut (2012). Ontario-Mountclair SD: Extracurricular and cocurricular activities. Available at http://www.gamutonline.net/district/ontariomontclair/DisplayPolicy/314744/6. Retrieved May 10, 2012.
Mahoney, J. L., Cairns, B. D. and Farmer, T. W. (2003) Promoting interpersonal competence and educational success through extracurricular activity participation. Journal of Educational Psychology, 95(2): 409-418.
Marsh, H., Kleitman, S. (2002). Extracurricular activities: The good, the bad, and the nonlinear [Electronic version]. Harvard Educational Review, 72, 464-512.
Monbukagakusho, M. (2008). Minstry of Education,culture sport,science and technology.Tokyo: Minstry of Education,culture sport,science and technology.Tokyo.
Moriana, J., A., Alós, F. J., Alcalá, A., José Pino, M., Herruzo, J. and Ruiz-Olivares, R. (2006). Extra-curricular activities and academic performance in secondary students. Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 4(1): 35-64.
Moriana, J., Antonio, A., Francisco A., Rocio, P., Maria, J., Herruze, J. and Ruiz, R. (2006). Extra-curricular activities and academic performance in secondary students. Journal of Research in Educational Psychology, 8(4): 35-64.
Schlesser, C. E. (2004). The Correlation between Extracurricular Activities and Grade Point Average of Middle School Students. University of Wisconsin-Stout.
TCDSB, (2012). Co-curricular activities in Toronto Catholic District School Board. available at www.cbc.ca/news/canada/toronto/extracurricular-activities-to-return-to-ontario-public-elementary-schools-1.1385699. Retrieved 10 May, 2012. 
Wang, J. and Shiveley, J. (2010).The Impact of Extracurricular Activity on Student Academic Performance. Office of Institutional Research California State University.U.S.A.
Wang, J. and Shiveley, J. (2010). The Impact of Extracurricular Activity on Student Academic Performance. Office of Institutional Research California State University.U.S.A.
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار