تبیین مبانی فلسفی ‏هویت ایرانی-اسلامی و آسیب‏ شناسی آن در میان دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 ایران، تهران، دانشگاه الزهرا (س)، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، گروه علوم تربیتی.

2 ایران، تهران، دانشگاه الزهرا(س)، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، گروه علوم تربیتی.

3 ایران، تهران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، گروه علوم تربیتی.

چکیده

هویت هر ملت از مهم‏ترین عوامل شکل‏گیری جامعه می‏بلشد. تقویت هویت ایرانی– اسلامی در عـصر جهانی شدن‌، از مهم‌ترین راهکارهای مقابله با تهاجم فرهنگی نسبت به ایران اسلامی‌ است‌. معلم در فرایند شکل‏گیری هویت ایرانی-اسلامی جوانان کشور، نقش کلیدی دارد. کاملا آشکار است که معلمان برای تحقق این اهداف باید خود، شایسته و برخوردار از هویت ایرانی- اسلامی باشند. هدف پژوهش این است که پس از تبیین مبانی فلسفی هویت ایرانی-اسلامی، مولفه‏های هویت ایرانی- اسلامی را در دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان آسیب‏شناسی کرده سپس جهت تقویت آنها راهکارهایی ارائه نماید. در پژوهش حاضر از طرح تحقیق آمیخته و با روش کیفی؛ توصیفی– تحلیلی به تبیین مبانی فلسفی هویت ایرانی-اسلامی و با روش کمی؛ پیمایشی به بررسی آسیب‏های مولفه‏های هویت ایرانی-اسلامی در دانشجومعلمان پرداخته‏ایم. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق‏ساخته است که روایی محتوایی آن توسط صاحبنظران و ضریب نسبی CVR، تایید شده است و روایی سازه‏ای آن با ازمون تحلیل عاملی سنجیده شده است. اعتبار به‏دست امده با آلفای کرونباخ، 91/0 می‏باشد. جامعه آماری دانشجومعلمان دختر و پسر شهر تهران؛2833 نفر هستند که با نمونه‏گیری طبقه‏ای 348 نفر پرسشنامه هویت ایرانی- اسلامی را پاسخ دادند. در تحلیل آماری داده‏ها از ازمون T تک‏نمونه‎ای استفاده شد و یافته‏ها حاکی از آن بود که دستیابی دانشجومعلمان به 85% از مولفه‏های مبانی سه‏گانه فلسفی؛ انسان‏شناختی، معرفت‏شناختی و ارزش‏شناختی حاصل شده است اما در تحلیل آماری گویه‎‏ها، در هفت گویه که در بردارنده مولفه‏های تعلق به میهن، آثار ملی، لباس ملی، خودکفایی و اخلاقیات است، آسیب‏هایی مشاهده گردید که برای تقویت آنها راهکارهایی ارائه شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Delineating the philosophical fundamentals of Iranian-Islamic Identity and its pathology among Farhangian University teacher-students

نویسندگان [English]

  • Maryam Naderi 1
  • Tayyibeh Mahrouzadeh 2
  • Mahdi Sajadi 3
  • parvin samadi 2
1 Department of Educational Sciences, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Alzahra University,Tehran,Iran.
2 Department of Educational Sciences,Faculty of Educational Sciences and Psychology, Alzahra University, Tehran, Iran.
3 Department of Educational Sciences,Faculty of Educational Sciences and Psychology,Modares Tarbiyat University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

A nation's identity is one of the factors in the formation of a society.In the current globalization era, enhancing the Iranian-Islamic identity is among the strategies to confront the cultural invasion against the Islamic Iran.A teacher plays a key role in the formation process of this identity among the youth. Obviously,teachers themselves should deserve and have the privilege of the mentioned identity to meet the objectives. The aim of stady is After delineating the philosophical fundamentals of this kind of identity,the research aims to study and pathologize the identity components among Farhangian University teacher_students and, accordingly, present strategies to enhance the relevant components. The research design is of a mixed type with the qualitative approach focusing on the delineation of the identity philosophical fundamentals and the quantitative approach surveying the pathology of the identity components among the teacher-students.The instrument is a researcher-developed questionnaire, the validity of which was verified by the experts and CVR and the reliability of which was 0.91 through Cronbach alpha.The statistical population of male and female teacher-students in Tehran comprised 2833, the sample of which (i.e.348 participants)was chosen through stratification to respond the questionnaire.One-sample t-test was employed to analyze the data. The findings revealed that teacher-students achieved %85 of the components of the three philosophical fundamentals: anthropology, epistemology and value-recognition. However,the results of pathology showed that there exist pitfalls in seven components: belonging to Iran, national heritage, national dress, self-sufficiency and moral ethics.The paper ends with some suggestions regarding the relevant strategies to reinforce the identity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • identity
  • Philosophical Fundamentals
  • Iranian-Islamic Identity
  • Teacher-Students

مراجع

احمدی، حمید.، راشدمحصل، محمدتقی و بیات، کاوه( 1395). هویّت ایرانی در گسترۀ تاریخ اجتماعی ایران. فصلنامه نقد کتاب، 3(11): 24-19.
احمدی، حمید(1388 ). بنیادهای هویّت ملّی ایرانی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
اسپرهم، داوود (1394). مولانا و هویّت انسانی. کهن‏نامه ادب پارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 6(4):20-1.
اسمیت آنتونی، دی(1383). ناسیونالیسم: نظریه، ایدئولوژی، تاریخ. ترجمۀ رضا خلیلی و منصور انصاری، تهران: مؤسسۀ مطالعات ملّی.
باقری دولت‏آبادی، علی و زارعیان جهرمی، فرج الله(1392). تأثیر فضای مجازی بر هویّت و همبستگی ملّی. فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج،16(60):182-149.
باقری، خسرو(1387). هویّت علم دینی:نگاهی معرفت‏شناختی به نسبت دین با علوم انسانی. تهران: فرهنگ و ارشاد اسلامی.
برزگر، ابراهیم (1379). صراط، ضابطۀ هویّت در اندیشه‌ورزی امام خمینی(ره). مطالعات ملّی، 2(1): 158-135.
ثقفی، محمد و میرمحمدی، داود(1389). مبانی معرفتی گفتمان هویّت ملّی در عصر پهلوی. جامعه‏شناسی، 5(2): 67-43.
جمعی از محققان (1390). مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی ‌عمومی‌ جمهوری اسلامی‌ ایران. تهران: دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
جنکینز، ریچارد(1381). هویّت اجتماعی. ترجمۀ تورج یاراحمدی، تهران: شیرازه.
حاجیانی، ابراهیم (1388). جامعه شناسی هویّت ایرانی. تهران: پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.
حاجیانی، ابراهیم (1391). هویّت ایرانی- اسلامی ‌و امنیت پایدار جمهوری اسلامی. آفاق امنیت، 5(14): 150-129.
حافظ‌نیا، محمدرضا(1387). مقدمۀ‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: سمت.
دائی‏زاده جلودار، امین(1394). بررسی برخی عوامل و روندهای سیاسی مؤثر بر ساخت یابی هویّت اسلامی‌– ایرانی ( در دوران معاصر). جامعه پژوهی فرهنگی، 6(3): 52-23.
دکومب، ونسان(2014). فرد، طبقه، گروه اجتماعی؛ بحران هویّت. ترجمۀ رضا اسپیلی، قابل دسترسی در‌:
http://www.monde-diplomatique.fr/2014/02/DESCOMBES/50108
دیلمقانی، فرشید و قاسمی‌ ترکی، محمدعلی(1395). ضرورت‌های سیاست‌گذاری هویّت ملّی از دید روشنفکران ایرانی. سیاست، دانشگاه تربیت مدرس، 3(12): 48-21.
ربانی، جعفر(1381). هویّت ملی. چاپ اول، تهران: انجمن اولیاء و مربیان.
رضایی اصفهانی، محمدعلی( 1388). مبانی و قلمرو آزادی در قرآن‌. دوفصلنامه قران و علم، 3(5): 213-185.
رهبری، مهدی.، بلباسی، میثم و قربی، سیدمحمدجواد(1393). هویّت ملی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش جمهوری اسلامی‌ایران. مطالعات ملی،16(1): 66-45.
زاهد، سعید (1384) . هویّت ملی ایرانیان. راهبرد یاس، 1(4): 138-129.
سیدباقری، سیدکاظم(1394). آسیب‏شناسی هویّت و راه‏های برون‏رفت از منظر اندیشۀ اسلامی. تهران: سومین کنفرانس ملی توسعۀ پایدار در علوم تربیتی و روا‌ن‌شناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی.
شایگان‌، داریوش (1381). افسون‌زدگی جدید هویّت چهل تکه و تفکّر سیار. ترجمۀ فاطمه ولیانی، تهران: فروزان.
شریعتی، علی(1361). مجموعه آثار شماره 27، بازشناسی هویّت ایرانی- اسلامی. تهران: سپیده باوران.    
شیخاوندی‌، داور (1379). تکوین و تنفیذ هویّت‏ ایرانی. تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
طباطبائی، محمدحسین(1386). تفسیر المیزان. جلد 3، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی ‌جامعه مدرسین حوزۀ علمیه قم.
قیصری، نوراله (1386). روشنفکران ایرانی و هویّت. تهران: تمدن ایرانی.
کاوسی، اسماعیل و حسین زادگان، زهره(1390). حفظ هویّت ایرانی – اسلامی‌در فرایند جهانی شدن. مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، 2(3): 62-37.
گل محمدی، احمد (1392). جهانی شدن، فرهنگ، هویّت. تهران: نی.
گل‏محمدی، احمد(1380). جهانی شدن و بحران هویّت. مجله مطالعات ملی، (10): 48-11.
گیدنز، انتونی(1387). تجدد و تشخص؛ جامعه و هویّت شخصی در عصر جدید. ترجمۀ ناصر موفقیان‌، تهران: نی.
مجتهدزاده، پیروز (1384). دموکراسی و هویّت‏ ایرانی. فصلنامه اطلاعات سـیاسی اقـتصادی،20(6):222-221.
محمدبخش، بهمن.، حبی، اکرم و قریشی، فردین(1390). جهانی شدن و هویّت ملی دانشجویان دانشگاه تبریز. رفاه اجتماعی،11(43):  34-7.
مصباح یزدی، محمدتقی(1381). آموزش فلسفه. جلد اول، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، معاونت فرهنگی.
مصدقی، هادی(1390). علل مهاجرت نخبگان ایران به خارج از مرزها چیست؟ قابل دسترسی در:
http://borhan.ir/Nsite/FullStory/News/?Id=2696
مطهری، مرتضی (1367)؛ انسان کامل، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی(1372). جامعه و تاریخ، تهران: صدرا.
معین، محمد(1380). فرهنگ فارسی. تهران: امیرکبیر.
موسوی، زهرا(1390). نیت اخـلاقی (از دیدگاه کانت و اسلام). اخلاق، 1(4): 152-121.
مهدوی‏زادگان، داود (1385). بحران سکولاریسم و جهان اسلام. علوم سیاسی، 8(32):220-195.
نوابخش، مهرداد و نیکوکار، مستانه‏سادات(1390). جهانی شدن و بحران هویّت جوانان. مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، 2(3):110-89.
ویسی، غلامرضا(1392). تبیین مبانی معرفت‌شناختی استاد مطهری (ره) و کاربرد آن در برنامۀ درسی. رسالۀ دکتری، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده روان‌شناسی و علوم‌تربیتی. 
یوسف‌زاده، محمدرضا و فلاحی، ویدا (1382). برنامه‌ریزی درسی و تشکیل هویّت. مجله علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد. 4(1): 570-543.
A group of researchers (2011). Theoretical Foundations of the Fundamental Transformation in the General Education System of the Islamic Republic of Iran. Tehran: Secretariat of the Supreme Council of the Cultural Revolution (Text in Persian).
Ahmadi, H. (2009). Iranian National Identity Fundamentals. Tehran: Cultural & Social Studies Research Center (Text in Persian).
Ahmadi, H., Rashed Mohasel, M. and Bayat, K (2016). Iranian Identity throughout Iranian social history. Book Review Quarterly, 3(11): 19-24 (Text in Persian).  
Badaoui, K., Lebrun, A. M. and Bouchet, P (2018). The influence of personal and social identity on the clothing consumption of adolescents. Canadian Journal of Administrative Sciences Revue canadienne des sciences de l’administration,                                                                                      35: 65–78.
Bagheri Dolatabadi, A. and Zareian Jahromi, F. (2013). The influence of virtual reality on national identity and integrity. Basij Strategic Studies Quarterly, 16(60): 149-182 (Text in Persian).
Bagheri, K. (2008). The Identity of Religious Science: An Epistemological View of Religion with the Humanities. Tehran: Printing and Publishing Organization, Ministry of Culture and Islamic Guidance(Text in Persian).
Barzegar, E. (2000). The concept of Identity in the thought of Imam Khomeini. National Studies, 2(1): 135-158(Text in Persian).
Bregnbæk, S. (2018). In search of the heart of a heartless world: Chinese youth, house-church Christianity and the longing for foreign Utopias. Identities, 25(2): 176-191.
Daeizadeh Jelodar, A. (2015). Examining some factors and political trends affecting the construction of Islamic-Iranian identity (in contemporary times). Cultural Sociology, 6(3): 23-52 (Text in Persian).
Decombe, V. (2014). Person, class, social group; identity crisis. (Espili, R., Trans). Retreieved from http://www.monde-diplomatique.fr/2014/02/DESCOMBES/50108 (Text in Persian).
Dilmaqani, F. & Ghassemi Turki, M. (2016). The Necessities of National Identity Policies. Politics, 12: 21-48(Text in Persian).
Esparhem, D. (2015). Mowlana and human identity, Persian Literature Kohan Nameh, Humanities and Cultural Studies, 6(4): 1-20(Text in Persian).
Fearon, J. D. (1999). What Is Identity (As We Now Use The Word)? Department of Political Science, Stanford University Press, 1-43.
Giddens, A. (2008). Modernity and Detachment; Society and Personal Identity in a New Age. (Movafeghian, N. Trans.) Tehran: Ney Publishing (Text in Persian).
Golmohammadi, A. (2001). Globalization and Identity Crisis. Journal of National Studies, 10: 11-48 (Text in Persian).
Golmohammadi, A. (2013). Globalization, Culture, Identity. Tehran: Ney Publishing (Text in Persian).
Hafeznia, M. R. (2008). An Introduction to the Research Method in the Humanities. Tehran: Publication of the side (Text in Persian).
Hajiyani, A. (2009). Sociology of Iranian Identity. Tehran: Strategic Research Institute (Text in Persian).
Hajiyani, A. (2012). Iranian-Islamic identity and the stability of the Islamic Republic. Security Defence, 5(14): 129-150 (Text in Persian).
Jenkins, R. (2002). Social Identity. (Toraj Yarahmadi, T., Trans.)Tehran: Shiraz Publishing House (Text in Persian).
Kavousi, A. and Hosseinzadegan, Z. (2011). Maintaining the Iranian-Islamic Identity in the Process of Globalization. General Policy Studies, 2(3): 37-62 (Text in Persian).
Mahdavizadegan, D. (2006). The crisis of secularism and the Islamic world. Political science, 8(32): 195-220 (Text in Persian).
Melucci, A. (1996). Challenging Codes:Collective Action in the Information Age. Cambridge: Cambridge University Press.
Mesbah Yazdi, M. (2002). Teaching philosophy, Volume (1), Tehran: Islamic propaganda organization, Cultural affairs (Text in Persian).
Moein, M. (2001). Farsi Culture. Tehran: Amir Kabir Publication (Text in Persian).
Mohammadbakhsh, B., Hobbi, A. & Qureishi, F. (2011). Globalization and National Identity of Students at Tabriz University. Social welfare, 11(43): 7-34 (Text in Persian).
Mojtahedzadeh, P. (2005). Democracy and Iranian Identity. Quarterly Journal of Economic and Political Information, 20(6): 221-222 (Text in Persian).
Mossadeghi, H. (2011). What causes the migration of the elite of Iran outside the borders? Retrieved from http://borhan.ir/Nsite/FullStory/News/?Id=2696(Text in Persian).
Motahari, M. (1988). The Perfect Man. Tehran: Sadra publication (Text in Persian).
Motahari, M. (1993). Society and History. Tehran: Sadra publication (Text in Persian).
Mousavi, Z. (2011). The moral intention (from the point of view of Kant and Islam). Ethics,1(4): 121-152(Text in Persian).
Norval, A. J. (2003). The Politics of Ethnicity and Identity. Cambridge dictionary of Sociology. Cambridge: Cambridge University Press.
Nawabakhsh, M. and Nikokar, M. (2011). Globalization and Youth Identity Crisis. Public Policy Strategic Studies, 2(3): 89-110(Text in Persian).
Qeisari, N. (2007). Iranian Intellectuals and Identity. Tehran: Publication of Iranian Civilization (Text in Persian).
Rabbani, J. (2002). National Identity (1st Ed). Tehran: Publication of the Association of Educators and Educators (Text in Persian).
Rahbari, M. Bilbasi, M. and Ghorbi, M. J. (2014). National identity in the document on the fundamental transformation of the education of the Islamic Republic of Iran. National Studies, 16(1): 45-66(Text in Persian).
Rezaei Isfahani, M. A. (2009). Fundamentals and scope of freedom in the Quran. Two Quarterly Journal of Quran and Science, 3(5): 131-185(Text in Persian).
Saqafi, M. and Mir Mohammadi, D. (2010). The Cognitive Foundations of Discourse of National Identity in the Pahlavi era. Journal of Sociology, 5(2): 43-67 (Text in Persian).
Seomun, J., Park, J.,Geem, Z. and Lee, H. (2018). Religion and Depression in South Korea: A Comparison between Buddhism, Protestantism, and Roman Catholicism. Religions, 9(1): 2-17.
Seyyed Bagheri, K. (2015), Pathology of identity and ways out of the perspective of Islamic thought. The third National Conference on Sustainable Development in Educational Sciences and Psychology, Social and Cultural Studies, Tehran: Iran (Text in Persian).
Shaikhvandi, D. (2000). Development and implementation of Iranian identity. Tehran: Center for the Recognition of Islam and Iran(Text in Persian).
Shariati, A. (1982). Recognition of Iranian-Islamic Identity (Collection 27). Tehran: Sepideh Bavaran (Text in Persian).
Shayegan, D. (2002). The New Enchantment of Forty Persons Identity and Thinking. (Valiani, F., Trans.) Tehran: Forouzan Publications(Text in Persian).
Smith Anthony, D. (2004). Nationalism: Theory, Ideology & History. Translated by:Reza Khalili & Mansoor Ansari, Tehran: National Studies Institute (Text in Persian).
Smith, A. D, (1999). Myths and Memories of the Nations. Oxford: Oxford University Press.
Tabatabaei, M. H. (2007). Interpretation of Al-Mizan. (Volume 3): Translated by: Sayyid Mohammad Bagher Mousavi Hamedani, Qom: Islamic Publishing House of the Community of Teachers of Qom Seminary(Text in Persian).
Wisie, Gh. R. (2013). Explaining the epistemological foundations of Professor Motahari (RA) and its application in curriculum. PhD thesis, Allameh Tabatabaie University, Faculty of Psychology and Educational Sciences(Text in Persian).
Woodward, K. (2000). Questioning Identity: Gender, Class, Nation. London: Routledge.
Yousefzadeh, M. R. and Fallahi, V. (2003). Curriculum Development and Identity Formation. Journal of Educational Sciences and Psychology, 4(1): 543-570 (Text in Persian).
Zahed, S. (2005). Iranian National Identity. Jasmine Strategy, 1(4): 129-138 (Text in Persian).
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار