رابطه ی کمال گرایی با اهمال کاری تحصیلی: نقش واسطه ای متغیرهای خودکارآمدی تحصیلی، عزت نفس و خودناتوان سازی تحصیلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

2 دانشیار گروه روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

3 استادیار روانشناسی تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه‌ی بین کمال‌گرایی و اهمال‌کاری تحصیلی با واسطه گری متغیرهای خودکارآمدی تحصیلی، عزت نفس و خود‌‌‌-ناتوان‌سازی تحصیلی است. تعداد افراد جامعه ی مورد مطالعه 393 نفر و تعداد افرادنمونه ی آماری شامل 235 دانش‌آموز دختر و پسر سال سوم دبیرستان شهر بابلسر بود که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی انتخاب شدند. به منظور بررسی متغیرهای پژوهش، هر یک از شرکت-کنندگان پرسشنامه‌های کمال‌گرایی فراست، خودکارآمدی تحصیلی مورگان و جینک، عزت نفس روزنبرگ، خودناتوان‌سازی تحصیلی شوینگر و استینسمر و اهمال‌کاری تحصیلی سولومون و راثبلوم را تکمیل کردند. داده‌های به دست آمده با روش تحلیل مسیر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. با توجه به نتایج به دست آمده، شاخص‌های نیکویی برازش برای مدل ارائه شده، برازش بسیار مناسبی را نشان دادند. یافته‌های حاصل از پژوهش نشان دادند که بین کمال‌گرایی منفی و اهمال‌کاری تحصیلی به واسطه‌ی خودکارآمدی و خودناتوان‌سازی، رابطه‌ی غیر مستقیم معناداری وجود دارد، اما رابطه‌ی مستقیم و غیر‌مستقیم کمال‌گرایی مثبت و اهمال‌کاری تحصیلی معنادار نیست. همچنین کمال‌گرایی مثبت به طور مستقیم با خودکارآمدی تحصیلی، عزت نفس و خود‌ناتوان‌سازی تحصیلی رابطه دارد و رابطه‌ی مستقیم خودکارآمدی تحصیلی با عزت نفس و خودناتوان‌سازی تحصیلی و اهمال‌کاری تحصیلی و همچنین رابطه‌ی مستقیم خودناتوان‌سازی تحصیلی با اهمال‌کاری تحصیلی معنادار است ولی رابطه‌ی مستقیم عزت نفس با متغیرهای اهمال‌کاری تحصیلی و خودناتوان‌سازی معنادار نیست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Relationship between perfectionism and academic procrastination :the mediating role of academic self-efficacy, self-esteem and academic self-handicapping.

نویسندگان [English]

  • Kosar Raoof 1
  • Moluk Khademi Ashkzari 2
  • Zahra Naghsh 3
1 Master student of educational psychology, Al-Zahra University, Tehran, Iran
2 Associate Professor Department of Educational Psychology, Faculty of Education and Psychology, Alzahra University, Tehran, Iran
3 Assistant Professor of Educational Psychology, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

The main purpose of this study is examining the relationship between perfectionism and academic procrastination by mediating role of academic self-efficacy, self-esteem and academic self-handicapping. Participants for this study included 393 students andThestudy’s samples were consisted 235 male and female students of Babolsar high school who were selected by random cluster sampling. In order to assess the variables, each participant completed Frost multidimensional perfectionism scale, Morgan- Jinks student self-Efficacy scale, Rosenberg self-steem scale, Schwinger& Stiensmeier-Pelster academic self-handicapping scale and Solomon &Rothblom procrastination assessment scale for Students.The data were analyzed using path analysis. According to the results, goodness of fit Index, demonstrated well for the model. The results showed that self- efficacy and self- handicapping were mediator between relationship of negative perfectionism and academic procrastination, but the direct and indirect relationship between positive perfectionism and academic procrastination is not significant. Also positive perfectionism was related with academic self-efficacy, self-esteem and academic self-handicapping directly and direct relationships with academic self-efficacy with self-esteem, academic self-handicapping and academic procrastination were significant and academic self-handicapping direct relationship with academic procrastination is significant but a direct relationship between self-esteem with academic procrastination and self-handicapping is not significant.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Academic procrastination
  • Academic self-handicapping
  • Academic self-efficacy
  • Self-steem
  • perfectionism
ابوالقاسمی،عباس.،احمدی،محسن وکیامرثی، آذر (1386). بررسی ارتباط فراشناخت و کمال­گرایی با پیامدهای روانشناختی در افرادمعتاد به موادمخدر، تحقیقات علوم رفتاری، 5(2): 79-73.
اکبری، حلیمه خاتون (1390).آزمون نقش واسطه گری خودناتوان سازی برای جرآت ورزی و اهمال کاری تحصیلی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه مرودشت.
آرمین، مریم.، سهرابی، نادره و کاظمی، سلطانعلی (1390). رابطه ابعاد کمال­گرایی والدین با عزت نفس و خودکارآمدی فرزندان،روش ها و مدل های روانشناختی، (2)2: 28-15.
آقا شاهی، زهرا، فخر رحیمی، سعید و محمودی، مهتاب. (1392). "بررسی اضطراب امتحان، خودکارامدی تحصیلی و خودناتوان سازی تحصیلی در دانش اموزان دبیرستانی استان سیستان و بلوچستان". ششمین کنفرانی بین المللی روانشناسی کودک و نوجوان.
بنی اسدی، علی؛ و پور شافعی، هادی (1391). نقش انگیزش و خودکارآمدی تحصیلی و رویکردهای مطالعه در پیشرفت ریاضی دانش آموزان رشته های علوم تجربی و ریاضی مقطع متوسطه شهر قاین،اندیشه های نوین تربیتی،8(4): 102-81.
بیطرف، شبنم.، شعیری، محمدرضا و حکیم­جوادی، منصور (1389). هراس اجتماعی، سبک­های والدگری و کمال­گرایی، روان­شناسی تحولی: روان­شناسان ایرانی، 7 (25): 75-82.
تابع­بردار، فریبا؛ و رستگار، احمد (1394). مدل روابط ویژگی­های شخصیت و خود­ناتوان­سازی تحصیلی: نقش واسطه­ای اهداف پیشرفت. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 15(68): 542-530.
تمدنی،مجتبی.،حاتمی،محمد وهاشمی رزینی،هادی (1389. خودکارآمدی عمومی و اهمال­کاری تحصیلی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان ، فصلنامه روانشناسی تربیتی، 17(6): 85-65.
جوکار،بهرام؛ ودلاورپور،محمدآقا. (1386). رابطه تعلل ­ورزی آموزشی با اهداف پیشرفت. مجله اندیشه ­های نوین تربیتی، 3 (3و4): 80-61.
حسین زاده، مهدی (1388).بررسی رابطه­ی اهمال کاری تحصیلی، کمال گرایی، اضطراب و شیوه های مقابله با استرس در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، پایان نامه ی کارشناسی ارشد. دانشگاه ارومیه.
حسینی،فریده سادات؛وخیر،محمد (1388). پیش­بینی تعلل ­ورزی رفتاری و تصمیمگیری با توجه به باورهای فراشناختی در دانشجویان. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 15(3): 273-265.
دولتی مقدم، معصومه (1392).رابطه عزت نفس با اهمال کاری و خود کارامدی در کارمندان سازمان جهاد کشاورزی شهر زاهدان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه زاهدان.
ذبیح­اللهی، کاظم، یزدانی ورزنه، محمدجواد و غلامعلی لواسانی، مسعود (1391). "خودکارآمدی تحصیلی و خودناتوان­سازی در دانش­آموزان دبیرستانی". روان­شناسی تحولی:روان­شناسی ایرانی، 9(34)، 212-203.
رجبی، غلامرضا ؛و نسرین بهلول (1386). سنجش پایایی و روایی مقیاس عزت نفس روزنبرگ در دانشجویان سال اول دانشگاه شهید چمران. مجله­ی پژوهش های تربیتی و روان شناختی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان، 2(8): 48-33.
رمضان­زاده، حسام، عرب نرمی، بتول و اقبالی هشجین، بهشته (1392). "بررسی ارتباط بین ابعاد کمال‌گرایی و خودکارآمدی در دانشجویان دختر شرکت کننده در کلاس‌های ایروبیک و سایر دانشجویان"، مطالعات روانشناسی ورزشی، 4، 78-69.
زاده محمدی، علی.، عابدی، علیرضا.، و مهدی خانجانی (1387). بهبود عزت نفس و خوداثرمندی در نوجوانان، فصلنامه روانشناسان ایرانی. 15 (4): 245-252.
زارع، حسین؛ محبوبی، طاهر؛ سلیمی، حسین (1394)."تأثیرآموزش شناختی ارتقاء امید بر کاهش اهمالکاری و خودناتوان­سازی تحصیلی دانشجویان دانشگاه پیام نور بوکان". نشریه علمی-پژوهشی آموزش و ارزیابی، 8(32)، 110-93.
سلیمانی، بهاره ؛و رکابدار، قاسم (1389). ارتباط ابعاد کمال گرایی با مهارت های مقدماتی ریاضی دانشجویان،فصلنامه روانشناسی تربیتی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن، 1(3): 17-7.
شمسی، مهدی (1392).مدل یابی تاثیر کمال گرایی بر اهمال کاری با میانجیگری خود تنظیمی، خودکارآمدی، انگیزه پیشرفت و اضطراب امتحان،پایان نامه ی کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی.
شیخی، محسن.، فتح­آبادی، جلیل و حیدری، محمود (1392). ارتباط اضطراب، خودکارآمدی و کمال­گرایی با اهمال­کاری در تدوین پایان­نامه،فصلنامه علمی پژوهشی روان­شناسی تحولی:روان­شناسان ایرانی، 9(35): 295-283
فاتحی، یونس (1390). بررسی شیوع اهمال کاری تحصیلی و ارتباط آن با خود کارامدی تحصیلی و عادات مطالعه در دانش آموزان مقطع متوسطه شهر شیراز، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد.
فاتحی، یونس.، عبدخدایی، محمدسعید و پورغلامی، فرزاد (1391). بررسی رابطه کمال­گرایی و خودکارآمدی  با اهمال­کاری در کارکنان بیمارستان دولتی شهر فراشبند،پژوهش­های روان­شناسی اجتماعی، 2(6): 53-39.
کریمزاده، منصوره.، ومحسنی،نیکچهره (1385). برررسی رابطه­ ی خودکارآمدی تحصیلی با پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان دختر سال دوم دبیرستان شهر تهران،گرایش های علومریاضی و علوم انسانی (مطالعات زنان)، 4(2): 45-29.
مطیعی، حورا.، حیدری، محمود و صادقی، منصوره السادات (1391). پیش بینی اهمال­کاری تحصیلی بر اساس مولفه­ های خودتنظیمی در دانش­ آموزان پایه­ ی اول دبیرستان­های تهران،فصلنامه روان­شناسی تربیتی،24(70): 49-8.
ملکیان بهابادی، محسن، محسنی ذنوری، هاشم و کشاورز، محسن (1388). "کمال گرایی و عزت نفس در نخبگان علمی، ورزشی و افراد غیر نخبه در شهر تهران". دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان، 41، 147-127.
میرشکاری، زینب و سعادتمند، زهره (1394). "بررسی رابطه بین کمال گرایی با خودکارامدی و عزت نفس دانش اموزان مدارس ابتدایی شهر آباده طشک نیریز" اولین کنفرانس علمی پژوهشی راهکارهای توسعه و ترویج آموزش علوم در ایران.
نیکنام، ماندانا (1388). ارتباط و مقایسه ی باورهای کمال گرایی (مثبت و منفی) با رفتارهای خودناتوان ساز دز دانشجویان سال سوم دانشگاه های تهران، پایان نامه ی کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهراء (س).
نیکنام، ماندانا.، حسینیان، سیمین و یزدی، سیده منور (1389).رابطه باورهای کمال­گرایانه و رفتارهای خودناتوان­ساز در دانشجویان. مجله علوم رفتاری، 4(2): 108-103.
هاشمیرزینی،سعداله (1389). بررسی رابطه بین اهمال­ کاری تحصیلی، راهبردهای یادگیری، خودتنظیمی و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان سال سوم ریاضی دوره متوسطه شهرستان شیراز، پایان ­­نامه کارشناسی ارشددانشگاه شیراز.
Bandura, A. (1977). Social learning theory. Engle wood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Engle wood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Worth Publishers.
Brothen, T. & Wambach, C. (2001). Procrastination and personality, performance, and mood. Personality and Individual Differences, 30, 95- 106.
Burka, J. B., & Yuen, L. M. (1983). Procrastination why you do it, what to do about it now. Da Capo Press. A.
Cook, L. C., & Kearney, C. A. (2009), Parent and youth perfectionism and interlizing psychology. Personality and Individual Differences. 46, 325-330.
Hawkins, C. C., Watt, H. M. G., & Sinclair, K. E. (2006). Psychometric Properties of the Frost Multidimensional Perfectionism Scale With Australian Adolescent Girls Clarification of Multidimensionality and Perfectionist Typology. Educational and Psychological Measurement, 66(6), 1001-1022.
Martin, A. J., (1998). Self – handicapping and defensive pessimism: Predictors and consequences form a self- worth motivation perspective. Dissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of doctoral of philosophy in psychology, Department of education, university of western Sydney, Macarthur.
Puylford, B., Johnson, A., & Awaida, M.(2005). A cross – cultural study of predictors of self- handicapping in university students. Personality and Individual Differences, 39, 727-737.
Seo, E.H. (2008).Self-efficacy as a mediator in the relationship between self-oriented perfectionism and academic procrastination, Social Behavior and Personality, 56(6), 753-764.
Schunk, D. H. (1996). Attributions and development of self- regulatory competence. Paperpresented at the Annual Conference of the American Education Research Association, New York: NY, USA.
Solomon, L. J., & Rothblum, E. D. (1984). Academic procrastination: frequency and
Cognitivebehavioral correlates, Journal of Counseling Psychology, 31, 503–509.
Steel, P. (2007). The nature of procrastination: A meta-analytic and theoretical review of quintessential self-regulatory failure. Psychological Bulletin, 133, 65-94.
Stober J., & Otto K. (2006). Positive conceptions of perfectionism: approaches, evidence, challenges. Personality and social psychology review. 70,295.
Woolfolk, A. (2004). Educational psychology. Boston: Pearson.
Wolters, C. A. (2003). Understanding procrastination from a self- regulated learning perspective. Journal of Educational Psychology, 95, 179-187.
Yao, M. (2009). An Exploration of Multidimensional Perfectionism, Academic Self- efficacy, Procrastination Frequency, and Asian American Cultural Values. PhD Thesis,. The Ohio State University