استفاده از نقاشی ایرانی در آموزش هنر به دانش آموزان متوسطه اول به منظور افزایش خلاقیت بصری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده هنر دانشگاه الزهراء، تهران، ایران

2 کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بکارگیری نقاشی‌ایرانی در آموزش هنر به دانش‌آموزان به منظور افزایش خلاقیت بصری انجام گرفته است. نمونه‌ی پژوهش شامل 124 نفر دانش‌آموز دختر است که در مقطع متوسطه‌ی اول در شهر همدان مشغول به تحصیل بودند، که با روش تصادفی ساده انتخاب شدند و به 2 گروه کنترل و آزمایش تقسیم شدند و برای سنجش خلاقیت دانش‌آموزان، در قبل و بعد از کلاس‌های آموزشی از آزمون تفکر خلاق تورنس(فرم ب) استفاده شد . فعالیت های طراحی شده ، توسط محقق، به مدت 12 جلسه توسط گروه آزمایش انجام گرفت که در این مدت گروه کنترل، هیچ مداخله‌ای برای افزایش سطح خلاقیت از طرف محقق دریافت نکردند. نتایج پژوهش نشان داد که تفاوت معناداری میان نتیجه آزمون خلاقیت تورنس بین گروه آزمایش و کنترل وجود دارد و می‌توان گفت که میزان رشد خلاقیت دانش‌آموزان گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل بیشتر است. همچنین نتایج تحقیق، تأثیر نقاشی‌ایرانی بر خلاقیت دانش‌آموزان را تأیید می‌کند و معلمان می‌توانند برای افزایش خلاقیت دانش‌آموزان در آموزش هنر از نقاشی ایرانی بهره ببرند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

By using Iranian's paintings in teaching art to first grade students of high school in order to increase visual creativity

نویسندگان [English]

  • fatemeh hassanpour 1
  • negar niknam 2
چکیده [English]

The aim of this research is to use Iranian's painting in teaching art to students order to improve their visual creativity. The research consisted of 124 students who were studying in first grade of high school in Hamedan city and they were selected randomly. They were divided in to two groups of control and testing and to measure creativity of students the Torrance test of creative thinking (Form B) were used before and after classes.
The activity was designed by researcher and it was done by testing group for 12 sessions, in this while nothing was done to improve the level of creativity in controlled group by researcher. The result of research shows that there is a meaningful differences between the two groups of control and testing (based on the result of Torrance test of creative thinking) and it can be said that the growth rate of creativity in testing group was higher than control one. The result of research confirm the influence of Persian Painting on the creativity of students and in order to improve creativity of students in art education, teachers can benefit from Persian Painting.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Persian Painting
  • Creativity
  • art education
احدی، حسن و جمهری، فرهاد(‌1384). روان‌شناسی رشد2: نوجوانی، جوانی، میانسالی، پیری، تهران: پردیس.
احمدی، غلامعلی.، عصاره، علی‌رضا و عبدالملکی، شوبو(1391). بررسی تأثیر الگوی بدیعه‌پردازی بر میزان دانش، مهارت و نگرش دانش‌آموزان سال اول متوسطه در درس مهارت‌های زندگی، فصلنامه نوآوری‌های آموزشی،11(44):63-81.
استوارت، کاری ولش(1379). ویژگی‌های نقاشی‌ایرانی، ترجمۀ نسرین هاشمی، هنرهای تجسمی،10، 45-40.
امیدی، مرضیه(1390). بررسی عنصر خلّاقیّت در نگارگری سنّتی ایران، کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده هنر و معماری.
بیلر، رابرت(1389). کاربرد روان‌شناسی درآموزش، ترجمۀ پروین کدیور، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
پزشکی، فرشته(1383). بررسی سلیقۀ تصویری نوجوانان گروه سنی هـ‌. کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی.
پوپ، آرتر آپم و اکرمن، فیلیس(1387). سیری در هنر ایران، از دوران پیش از تاریخ تا امروز، جلد پنجم: نقاشی و کتاب‌آرایی و پارچه‌بافی. ترجمۀ نجف دریابندری و [ و دیگران]، چاپ اول، تهران: شرکت علمی و فرهنگی.
تجویدی، اکبر(1386). نگاهی به هنر نقاشی ایران(از آغاز تا سدۀ دهم هجری). چاپ سوم، تهران: وزارت و فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات.
جرج اف، نلر(1380). هنر و علم خلّاقیّت، ترجمة علی اصغر مدد. شیراز: دانشگاه شیراز.
جمالی فیروزآبادی، محمود.، سپهریان حیدرزاده، منوچهر و جلالی کشاورز، مریم(‌1389). تأثیر روش‌های آموزش نقاشی بر افزایش خلّاقیّت کودکان، تحقیقات روان‌شناختی، 2(‌7): 104 -111.
حسینی، افضل‌السادات(1385). الگوی رشد خلّاقیّت و کارایی آن در ایجاد مهارت تدریس خلّاق در معلمان ابتدایی، فصل‌نامه نوآوری‌های آموزشی، ‌15: 201- 177.
حسینی کسنویه شهلا و حسینی کسنویه فاطمه(1392). تأثیر آموزش هنر نقاشی بر خلّاقیّت دانش‌آموزان دختر پایۀ پنجم شهرستان یزد، ششمین همایش بین اللملی کودک ونوجوان- تبریز- ایران.
حمیدی، فریده.، شهمیر، سامیه.، محمدی، ندا و دهنوی،الهام(1391). مقایسۀ رویکرد خلّاقیّت بین دانش‌آموزان مدارس عادی و هنرستان‌ها بر اساس آزمون خلّاقیّت تورنس، فصلنامه ابتکار و خلّاقیّت در علوم انسانی،3‌: 218-205.
حیدری، غلامحسین(1390). فرهنگ خلّاقیّت و خلّاقیّت فرهنگی، فصلنامه علمی و پژوهشی ابتکار و خلّاقیّت در علوم انسانی، 1(2): 57-88.
درویشی، حُسنا(1388). بررسی آثار تصویرگران برجستۀ کتاب کودک با تأکید بر شاخصه‌های نقاشی‌ایرانی(دهه چهل تا هشتاد)، کارشناسی ارشد ، دانشگاه تربیت مدرس.
رزمجو، محبوبه(1384). شاهکارهای نگارگری ایران. چاپ اول. تهران: موزۀ هنرهای معاصر تهران.
روشندل‌، سیمین(1376). بررسی تأثیر آموزش نقاشی با روش ـ اتین ـ بر خلّاقیّت دانش‌آموزان دورۀ راهنمایی شهرستان شهر کرد‌. پایان‌نامه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان اصفهان .
شریفی، بهمن(1392). آموزش نگارگری(گام‌های مؤثر در یادگیری اصول و مبانی نقاشی ایران). تهران: یساولی.
شمس‌حسینی، سعیده(1384). تصویرسازی در نقاشی‌ایرانی. چاپ اول، تهران: فنون معاصر.
طاهرخانی، زهرا( 1393). تأثیر آموزش هنر بر خلّاقیّت دانش‌آموزان، مجله رشد آموزش هنر، 37: 60-64.
علیمحمدی‌اردکانی، جواد.، گودرزی، مصطفی و مراثی، محسن(1390). خیال و جایگاه آن در چهره‌نگاری نقاشی‌ایرانی، فصلنامۀ علمی و پژوهشی پژوهش زبان و ادبیات فارسی، 21: 72-55.
کاظمی، یحیی و جعفری، نرگس(1387). بازدارنده‌های خلّاقیّت دانش‌آموزان: فعالیت‌ها و ویژگی‌های معلم، فصلنامه علمی پژوهشی اندیشه‌های نوین تربیتی، 14: 192-177.
کفشچیان‌مقدم، اصغر و یاحقی، مریم.(‌1390). بررسی عناصر نمادین در نگارگری ایران، فصلنامۀ علمی پژوهشی باغ نظر، 18: 76-65.
گری، بازیل. بینیون، لورنس. ویلکینسون، ج. و.س(1367).سیر تاریخ نقاشی ایرانی، ترجمۀ محمد ایرانمنش، چاپ اول، تهران: مؤسسۀ امیرکبیر.
گودرزی، مرتضی(1384). تاریخ نقاشی ایران(از آغاز تا عصر حاضر)، چاپ اول، تهران: سمت.
محمدی، رامونا(1389). تاریخ و سبک‌شناسی نگارگری و نقاشی‌ایرانی. چاپ اول، تهران: فارسیران.
منطقی، مرتضی(1390). کتاب کار شکوفایی خلّاقیّت جوان. چاپ اول، تهران: جامعه‌شناسان.
میرزاآقایی، حمید(1386). تأثیر آموزش هنر بر خلّاقیّت کودکان، ماهنامه پژوهشی- خبری فرهنگستان هنر ایران، شماره 5 اسفند 1386.
نیوشا، بهشته.، پاکدامن، آذر و اویسی، زهرا(1392). نقش الگوی تدریس بدیعه‌پردازی در خلّاقیّت هنری و تفاوت آن در دختران و پسران، ابتکار و خلّاقیّت در علوم انسانی،4‌: 176-159.
هنری‌مهر، فاطمه(1372). بررسی ویژگی‌های شاخص هنر نقاشی سنّتی ایران، مجلۀ جلوۀ هنر، 2‌: 27-22.
Casakina, Hernan & Kreitler, Shulamith (2011). The cognitive profile of creativity in design, Elsevier ,Thinking Skills and Creativity, 6: Pp. 168-159.
Clarendon,CCED(2007). Active learning and teaching methods for key stagesc,1&2. A PMB publication.
Cohen, L.M. (‌2011).Adaptation, Adaptiveness , and Creativity.Oregon State University, Corvallis, OR, USA, Elsevier
DeBord, Karen. (1997).Child Development Specialist, Published by North Carolina Cooperative Extension Service.Pp 467-470.
Drapeau, Patti (2014). Sparking Student Creativity, Alexandria, Virginia USA,ASCD.
Engelhardt, Richard (2005). Educating for Creativity: Bringing the Arts and Culture into Asian Education UNESCO, Bangkok. Published by: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO).
Ferrari,Anusca., Cachia, Romina & Punie,Yves (2009). Innovation and Creativity in Education and Training in the EU Member States:Fostering Creative Learning and Supporting Innovative Teaching‌. Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities.
Hirzy, Ellen. (2011). Engaging adolescents: National Guild  for Community Arts Education, National Guild for Community Arts Education New York.
Moga, Erik., Burger, Kristin., Hetland, Lois & Winner, Ellen(2000). Does studying the arts engender creative thinking? Evidence for near but not far transfer. Journal of Aesthetic Education, 34, No. 3/4, Special Issue: Pp. 91-104.
Parker, Jeanie.S(2008). The Impact of Visual Art Instruction, Walden University.
Rasouli, Atousa & Attaran,Mohammad (2012). Improve the quality of traditional education of calligraphy in Iran by using of collaborative e-Learning, Procedia - Social and Behavioral Sciences 51.Pp 433 – 443.
S. Eccles, Jacquelynne(1999). The Development of Children Ages 6 to 14. University of Michigan in Ann Arbor. Vol. 9
Sharp, Caroline & Le Métais, Joanna (2000). The Arts, Creativity and Cultural Education: An International Perspective.
Stein,Morris (2010).Creativity and Culture. The Journal of Psychology: Interdisciplinary  and Applied. Department of Psychology, University of Chicago,USA .Pp 311-322.
Toghian chaharsooghi, E.,Zadeh Mohamadi, A. & Hoshyar, M.(2011). The effect of miniature learning on concentration of learning disability children, Elseveir, Procedia social and behavioral sciences.
Yalcin Celik, Pınar & Aydini,Semra (2007). Creativity in design education: From problem-solving to puzzle-solving, Istanbul Technical University Faculty of Architecture Istanbul Turky, 4 (2): 38-51.