بررسی و نقد روش تحلیل مفهومی با رویکرد به پوزیتیویسم منطقی در پژوهش های تربیتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی ، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

چکیده

هدف این مقاله بررسی و نقد روش تحلیل مفهومی با رویکرد به پوزیتیویسم منطقی به عنوان یکی از روشهای پژوهش در تعلیم و تربیت به منظور شناسایی نقاط قوت و ضعف این روش در انجام پژوهش های تربیتی است. پژوهش از نوع کیفی بوده و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با رویکردی انتقادی انجام شده است. در مراحل پژوهش ابتدا جایگاه روش تحلیل مفهومی وکاربرد آن در تعلیم و تربیت بررسی گردید. سپس روش تحلیل مفهومی به مثابه یک روش پژوهش بررسی و اعتبار آن در رویکردش به پوزیتیویسم منطقی تعیین گردید. در آخر نقد هایی به شیوه نقد درونی به این روش به عمل آمد.
نتایج نشانگر آن است که روش تحلیل مفهومی با داشتن نقش مقدمه ای در حل مسائل تعلیم و تربیت از طریق عینیت بخشی به برخی از مفاهیم و رفع پاره ای از ابهامات در مفاهیم، واژه ها و اصطلاحات به کار رفته در تعلیم و تربیت تا حدی کارساز است. با این حال نقد های به عمل آمده نشان می دهد که این روش در رویکرد به پوزیتیویسم منطقی، در حل همه مسائل تعلیم و تربیت کارایی چندانی ندارد. پیشنهاد پژوهشگر بر استفاده تلفیقی این روش با روش های پژوهش دیگر و اتخاذ رویکرد «پژوهش آمیخته» (ترکیبی) است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

review and critique of conceptual analysis as a method of research in education

نویسنده [English]

  • Ali Sattari
Assistant Professor, Department of Educational Administration and Planning, Faculty of Education and Psychology, Alzahra University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The purpose of this paper is to review and critique of conceptual analysis as a method of research in education In order to identify the strengths and weaknesses of these methods in educational research. Qualitative research and using analytical and critical approach is done. Thus in the research, conceptual analysis methods in education has been studied. .The purpose of this paper is to review and critique of conceptual analysis as a method of research in education In order to identify the strengths and weaknesses of these methods in educational research. Qualitative research and using analytical and critical approach is done. Thus in the research, conceptual analysis methods in education has been studied. .of these methods in educational research. Qualitative research and using analytical and critical approach is done. Thus in the research, conceptual analysis methods in education has been studied.

کلیدواژه‌ها [English]

  • critique
  • conceptual analysis
  • method of research
آیر، آ. جی. (1336). زبان، حقیقت و منطق، ترجمۀ منوچهر بزرگمهر، تهران: دانشگاه صنعتی شریف.
استرول، آورام (1383). فلسفه تحلیلی در قرن بیستم، ترجمۀ فریدون فاطمی، تهران: مرکز.
 سلحشوری، احمد و ایمان زاده، علی (1390). نگاهی به رویکردهای تحلیلی و فراتحلیلی در فلسفۀ تعلیم و تربیت، همدان: دانشگاه بوعلی سینا.
بازرگان، عباس.، سرمد، زهره و حجازی، الهه‌ (1395). روش‌های تحیق در علوم رفتاری، تهران: آگه.
باقری، خسرو‌ (1386). نوعمل‌گرایی و فلسفۀ تعلیم و تربیت، بررسی پیامد‌های دیدگاه ویلارد کواین و ریچارد رورتی در تعلیم و تربیت، تهران: دانشگاه تهران.
باقری، خسرو.، سجادیه، نرگس و توسلی، طیبه‌ (1389). رویکردها و روش‌های پژوهش در فلسفه تعلیم و تربیت، تهران: پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
بست، جان‌ (۱۳۸۴). روش‌های تحقیق در علوم تربیتی و رفتاری، ترجمۀ حسن پاشا شریفی و نرگس طالقانی، تهران: رشد.
حافظ نیا، محمد رضا (1395). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران: سمت.
سراجی، فرهاد و عطاران، محمد (1389). روش‌شناسی پژوهش‌های مربوط به یادگیری الکترونیک: مقایسه پژوهش‌های ایرانی و خارجی، نوآوری‌های آموزشی، 9(36):50-78.
سیف، علی اکبر (1376). روان‌شناسی پرورشی، تهران: آگاه.
گوتک، جرالد. ال‌ (1382).مکاتب فلسفی و آراء تربیتی، ترجمۀ محمد جعفر پاک سرشت، تهران: سمت.
لاکوست، ژان ‌(1375). فلسفه در قرن بیستم، ترجمۀ رضا داوری اردکانی، تهران: سمت.
لطف آبادی، حسین.، نوروزی، وحیده و حسینی، نرگس. (1386). بررسی آموزش روش‌شناسی پژوهش در روان‌شناسی و علوم‌تربیتی در ایران ، نوآوری‌های آموزشی، 6(21):109-140.
هاسپرس،جان ‌(1386). درآمدی بر فلسفۀ تحلیلی، ترجمۀ سهراب علوی‌نیا، تهران: نگاه.
Beaney, M. (2003). Analysis, The Standard Encyclopedia of Philosophy, london: Rutledge.
Carr, W. (1987). What is an Educational Practice? Journal of Philosophy of Education, 21(2):163-175.
Dummet, M. (1993). Origins of Analitical Philosophy, U.S.A: Bloom Bury Academic.
Edel, A. (1993). Analitic Philosophy of  Education at the Crossroads, in: Philosophy of Education, In:
Evers, C.W (1993). Analitic & Post Analitic Philosophy of Education:Methodological Reflection, Discourse, The Australian Journal of Educational Studies, 13(2): 35-45.
Foley, R. (1999). Analysis, Entry in the Cambridge Dictionary of Philosophy, London: Cambridge University Press.
Hirst, P.H. (1983). Educational Theory & its Foundation Disciplines: Rutledge.
Hirst, P.H. & With, P. (1998a). Philosophy of Education, Major Themes in the Analitic Tradition, Philosophy and Education, Volume I, London&  New York: Routledge.
Hirst, P.H. & With, P. (1998). Philosophy of Education, Major Themes in the Analitic Tradition, Problems of Educational Content & practices, Volume IV, London and New York: Routledge.
Ozmon, H.A & Craver, M.S. (2003). Philosophical Foundations of Education, U.S.A: Prentice, Hall.
Quine, w.v.o.(1996). From a logical Point of View, Oxford: Blackwell, New York: Harper & Row.
Robin, B. (2007). An Introduction to Moral Philosophy and Moral Education, London & New York, Rutledge, Taylor & Francis Grupe.  
Rorty, R. (1999). Consequences of Pragmatism, Essay: An Essay on Wittgenstein,U.S.A: Minnesota University Press.
Scheffler, I. (1974). Language of Education,U.S.A: Charles C. Thomas Publisher.
Tashakkory, A. & Teddlie, C. (1998). Mixed  Methodology: Combining Qualitative & Quantitative ‌Approaches, Thousand Oaks, CA: Sage.