اثربخشی نرم افزار اصلاح سوگیری توجه بر خوشبینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه روانشناسی عمومی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 عضو هیات علمى گروه روانشناسی عمومی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 عضو هیات علمى گروه روانشناسی بالینی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

پژوهش نیمه حاضر با هدف تعیین اثربخشی نرم افزار اصلاح سوگیری توجه بر خوشبینی، در قالب یک طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری، شامل کلیه دانشجویان دانشکده علوم توان‌بخشیِ دانشگاه علوم پزشکی ایران در سال تحصیلی 96-97 بود که 75 نفر از آنان به صورت هدفمند (براساس ملاک‌های ورود و خروج) انتخاب و به صورت تصادفی در چهار گروه آزمایشی، هر کدام شامل 15 آزمودنی و یک گروه کنترل جاگماری شدند. گروه‌های آزمایشی، شامل 1- گروه بازی انتخاب چهرۀ مثبت میان سایر هیجانات چهره. 2- گروه بازی انتخاب تصاویر مثبت از میان سایر تصاویر در زمینۀ طبیعت بی‌جان و جاندار 3- گروه بازی انتخاب کلمه با بارمعنایی مثبت از میان کلماتِ بدون معنا بود و 4-گروه چهارم بازی ترکیبی از تمام سه گروه بالا را انجام داد. با استفاده از پرسشنامه‌ی خوشبینی شییر و همکاران (1994) داده‌ها جمع آوری و سپس با روش تحلیل واریانس آمیخته و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که نرم افزار طراحی شده از اعتبار محتوایی و افتراقی کافی برخوردار است و همچنین نتایح حاکی از این است که استفاده از تصاویر جلوه‌های هیجانی صورت، کلمات، ترکیب تصاویر و تصاویر طبیعت بر خوشبینی، بیشتر از گروه کنترل بوده است. این تفاوت در مرحله‌ی پیگیری هم معنادار بود. همچنین بیشترین افزایش در خوشبینی، مربوط به گروه استفاده از تصاویر جلوه‌های هیجانی صورت بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of attentional bias correction software on optimism

نویسندگان [English]

  • Sasan Zarrabi 1
  • Anita Baghdassarians 2
  • Fatemeh Golshani 2
  • susan emamipur 3
1 Department of Psychology, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Associate Professor, Department of Psychology, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The present quasi-experimental study was conducted to determine the effectiveness of attentional bias correction software on optimism in a pretest-posttest design with control group. The software was designed and built by the researchers. The statistical population consisted of all students of the Faculty of Rehabilitation Sciences of Iran University of Medical Sciences in the academic year of 1996-97. Randomized to four experimental groups, each consisting of 15 subjects and a control group of 15 individuals. The experimental groups were divided into four groups: the first group played a positive face selection game among other facial emotions. The second group played the game of choosing positive images from other images in the field of animated and inanimate nature. The third group had to choose a word with a positive meaning from neutral words. The fourth group played a combination of all three groups above. Scheier et al.'s (1994) optimism questionnaire was used for data collection. The data were analyzed by SPSS software using mixed analysis of variance. The results showed that the designed software had sufficient content and differential validity and the results suggest that the use of facial expressions, words, combined group and animated and inanimate images on optimism was more than the control group. This difference was also significant at the follow-up stage. Also, the largest increase in optimism was related to the use of facial expression images.

کلیدواژه‌ها [English]

  • attentional bias correction software
  • attentional bias
  • optimism
  • serious games
بابایی، زهرا.، رضایی‌دوگاهه، ابراهیم.، دولتشاهی، بهروز و پورشهباز، عباس (1393)، عاطفه مثبت و منفی و نقش میانجی توجه متمرکز بر خود و کنترل توجه در پیش‌بینی شدت علائم اضطراب اجتماعی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
 
تقوی، سید محمدرضا.، طاوسی، علیرضا و گودرزی، محمد علی (1395). تأثیر برنامه اصلاح سوگیری توجه بر تغییرمیزان سوگیری توجه زنان چاق نسبت به نشانه های مواد غذایی. فصلنامه علمی - پژوهشی روشها و مدل‌های روانشناختی,7(25)، 1-10
 
شفیعی، حسن و آقایوسفی، علیرضا. (1391). تاثیر خوش بینی سرشتی بر سوگیری توجه به چهره های هیجانی، مجلۀ اصول بهداشت روانی، 14(56), 13-302.
 
رحمانیان, مهدیه. (1395). رابطه بین سوگیری‌های شناختی و وسوسه در افراد مبتلا به وابستگی به مواد افیونی: نقش تعدیل کنندگی خصوصیات شخصیت. دوفصلنامه علمی- پژوهشی شناخت اجتماعی, 5(1)، 130147.
 
رضاپور، محمدمهدی (1395). تشخیص سبک مناسب بازیهای آموزشی با دیدی چندعامله. دومین کنفرانس ملی بازی های رایانه ای؛ فرصت ها و چالش ها.
 
غفاری، آذر (1396). مقایسه اثربخشی اصلاح سوگیری توجه، اصلاح سوگیری گرایشی، و ترکیب آنها برسوگیری شناختی، شاخص­های درمانی و نرخ عود سوءمصرف کنندگان متآمفتامین. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
 
کلانی، سارا (1392). طراحی و ارزیابی اثربخشی بسته نرم افزاری بازی های زبان شناختی در بهبود توانایی خواندن و مهارت های زبان شناختی دانش آموزان دارای اختلال خواندن. پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته روانشناسی تربیتی، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
 
مهری‌نژاد, سید ابوالقاسم.، فرح بیجاری، اعظم و نوروزی نرگسی، مهسا (1395). مقایسه سوگیری توجه و سبک‌های پردازش هیجانی در دانشجویان دختر مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر، مبتلا به بدریخت‌انگاری و غیرمبتلا. مطالعات روان شناسی بالینی, 6(24), 99-114
 
Babaei, Z., Rezaei Dogaheh, E., Dolatshahi, B., Pourshahbaz, A. (2014). Positive and Negative Affect and the Mediating Role of Self-Focused Attention and Attentional Control in Predicting severity of social anxiety symptom. M.Sc. Thesis, Faculty of Psychology and Education, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran
 
Bar-Haim, Y., Lamy, D., Pergamin, L., Bakermans-Kranenburg, MJ., van Ijzendoorn, MH. (2007). Threatrelated attentional bias in anxious and nonanxious individuals: A meta-analytic study. Psychol Bull; 133(1): 1-24.
 
Browning, M.,  Holmes, E. A., Murphy, S. H., Goodwin, G. M, Harmer, C J., (2010). “Lateral Prefrontal Cortex Mediates the Cognitive Modification of Attentional Bias”. Bio Psychiatry. May 15; 67(10): 919–925.
 
Carver, C. S., & Scheier, M. F. (2002). Optimism. In S. J. Lopez & C. R. Snyder (Eds.), The handbook of positive psychology .New York: Oxford University Press.
 
Cowart, MJ, Ollendick, TH. (2011). Attention training in socially anxious children: a multiple baseline design analysis. J Anxiety Disord. 2011;25(7):972-7. DOI: 10.1016/j.janxdis.06.005 PMID: 21763102
 
De Voogd, E. L., Wiers, R. W., Prins, P. J. M., & Salemink, E. (2014). Visual search attentional bias modification reduced social phobia in adolescents. Journal of behavior therapy and experimental psychiatry, 45(2), 252-259.
 
Eysenck, M. W., & Derakshan, N. (2011). New perspectives in attentional control theory. Personality and Individual Differences, 50(7), 955– 960.
 
Eysenck, M. W., & Keane, M. T. )2010 (Cognitive psychology: A student's handbook. New York, Psychology Press
 
Ghaffari, A. (1396). Comparison of the effectiveness of attentional bias modification, tendency bias correction, and their combination on cognitive learning, therapeutic indicators and recurrence rate of methamphetamine abusers. Master Thesis, Shahid Bahonar, University of Kerman.
 
Gathercole, S. E., Pickering, S. J., Ambridge, B., & Wearing, H. (2004). The structure of working memory from 4 to 15 years of age. Developmental Psychology, 40(2), 177−190.
 
Hecht, D., (2013). The Neural Basis of Optimism and Pessimism. Experimental Neurobiology, 22(3), 173–199.
 
Kalani, S. (2013). Designing and evaluating the effectiveness of a linguistic games software package in improving reading ability and linguistic skills of students with reading disorders. M.Sc., Ferdowsi University of Mashhad, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Iran
 
Karademas, E.C., Kafetsios, K., Sideridis, G.D. )2007). Dispositional optimism, generalized self-efficacy and information processing of threat and well-being related stimuli. Stress Health, 23, 285-94.
 
Klumpp, H. Amir, N. (2010). Preliminary Study of Attention Training to Threat and Neutral Faces on Anxious Reactivity to a Social Stressor in Social Anxiety. Cognitive Therapy & Research, 34, 263 - 271.
 
MacLeod, C., Rutherford, E., Campbell, L., Ebsworthy, G., & Holker, L. (2002). Selective attention and emotional vulnerability: Assessing the causal basis of their association through the experimental manipulation of attentional bias. Journal of Abnormal Psychology, 111(1), 107–123.
 
Mehrinejad, A., Farahbijari, A., Norouzi Nargesi, M. (2016). Comparison of attention bias and emotional processing styles in female students with generalized anxiety disorder, with body dysmorphic disorder and inpatient. Clinical Psychology Studies, 6(24), 99-114. doi: 10.22054/jcps.2016.6516 (Text in Persian).
 
Mohd Noor, H. A., Shahbodin F. C. N., (2012). A Review of Serious Game for Autism Children, 5th Annual International Conference on Computer Games, Multimedia and Allied Technology
 
 Montis, I., Brune, M., Fresan, A., Font, V., Villanueva, J., Saracco, R., Munoz-Delgado, J., (2013). Recognition of facial expression of the emotions and their relation to attachment styles and psychiatric symptoms. Preliminary study on Psychiatric Residents. Salud Mental, 36, 95-100.
 
Taghavi, S. M., Tavousi, A., Goodarzi, M. A. (2016). The Effect of Attentional Bias Modification Towards Food Cues on Attention of Obese Women. Journal of Psychological Methods and Models, 1-10, (25)7 (Text in Persian).
 
Rahmanian, M. (2016). The Relationship Between Cognitive Biases and Craving in Opium Dependent Individuals: The Moderator Role of Personality Characteristics. Social Cognition, 5(1),128-147 (Text in Persian).
 
Rezapour, M. M. (2016). Determine the appropriate style of educational games with a multifactorial perspective. Second National Conference on Computer Games; Opportunities and Challenges.
 
Schiavon, C. C., Marchetti, E., Gurgel, L. G., Busnello, F. M., & Reppold, C. T. (2017). Optimism and hope in chronic disease: A systematic review. Frontiers in Psychology, 7, Article 2022
 
Shafiee, H., Agha Yousefi, A. R. (2013). The effects of dispositional optimism on attentional bias to emotional faces. Journal of Fundamentals of Mental Health. Winter 14; 4(56): 294-13 (Text in Persian).
 
Sharpe, L., Ianiello, M., Dear, B., Blake, F., Nicholson P., Refshauge, K. & Nicholas, M. K. (2012). Is there a potential role for attention bias modification in pain patients? Results of 2 randomized, controlled trials. Pain, 153(3), 722-31.
 
Seligman, M.E.P. (2006). Learned Optimism: How to Change Your Mind and Your Life. Vintage; Reprint edition.
 
Topham, P., Caleb-Solly, P., Matthews, P., Farmer, A. & Mash, C. (2015). Mental Health App Design: A Journey from Concept to Completion. Proceedings of the 17th International Conference on Human-Computer Interaction with Mobile Devices and Services. 582-591.
 
Sportel, B. E., Nauta, M. H., de Hullu, E., & de Jong, P. J. (2013). Predicting
internalizing symptoms over a two year period by BIS, FFFS and
attentional control. Personality and Individual Differences, 54, 236–240