تبیین مولفه های حقوق شهروندی در سند برنامه درسی ملی با تاکید بر روش آنتروپی شانون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

2 عضو هیئت علمی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه الزهراء(س)، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان توجه به مولفه های تربیت شهروندی در سندبرنامه درسی ملی صورت گرفته است. در این تحقیق، از روش پژوهش تحلیل محتوا،آنتروپی شانون استفاده شده است، جامعه آماری تحقیق، سند برنامه درسی ملی می باشد که، با توجه به ماهیت تحقیق 4 بخش از سند، به عنوان نمونه در نظر گرفته شده است..نتایج تحلیل داده نشان می‌دهد در سندبرنامه درسی از اصطلاح شهروند استفاده نشده است، اما محتوای سند بازتاب حقوق شهروندی است. در سند مطالعه شده از مولفه‌های حقوق شهروندی، ابعاد مدنی حقوق شهروندی دارای بیشترین ضریب اهمیت است. در مقابل، به مولفه‌های ابعاد سیاسی حقوق شهروندی اصلا توجه نشده است. بر اساس این یافته‌ها، در سند برنامه درسی ملی،توجه متعادلی به مولفه های حقوق شهروندی نشده است. با توجه به یافته های پژوهش حاضر، بازنگری در برنامه درسی، در راستای توجه بیشتر به ابعاد حقوق شهروندی ضروری به شمار می آید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The explanation of the components of the rights of citizens in the national syllabus emphasizes with the Shannon entropy method

نویسندگان [English]

  • Mahdieh Khosravi 1
  • Parvin Samadi 2
1 MA in curriculum development, Alzahra University, Terhan, Iran
2 Faculty member of Education and Psychology, Alzahra University, Terhan, Iran
چکیده [English]

The main purpose of the present study is to analyze the content of the curriculum document based on the components of the Citizenship Rights Charter. The content analysis of this research is Shannon entropy and the analysis unit is the pages of Iran curriculum document. The results indicate that the word "citizen" has not been used in the document, but the content of the document is a reflection of citizenship' rights. In the document studied of the components of citizenship rights, the civil rights dimension of Citizenship rights has the highest coefficient. In contrast, the political dimensions of citizenship rights have not been paid at all. Based on these findings, the national curriculum document did not pay attention to the components of citizenship rights. Therefore, revision of the curriculum is necessary in order to pay more attention to the dimensions of citizenship rights.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Content Analysis
  • Curriculum Document
  • Citizenship Rights
  • Shannon entropy
آشتیانی، ملیحه.، یمنی دوزی، سرخابی و فتحی واجارگاه، کورش (1387). لحاظ کردن ارزش‌‌های شهروندی در برنامۀ درسی برای تدریس در دورۀ دبیرستان،  فصلنامه نوآوری‌‌های آموزشی،5(17):67-92.
چوبقلو، محمد علی(1387). تحلیل برنامۀ درسی اجراشده مقطع ابتدایی نظام آموزشی جمهوری اسلامی ایران از بعد تربیت شهروندی، پژوهشنامه تربیتی دانشگاه آزاد واحد بجنورد، 5، (17): 66-98
پورسلیم، عباس.، عارفی، محبوبه و فتحی واجارگاه، کورش (1398). کاوش عناصر برنامۀ درسی تربیت شهروند جهانی در دورۀ ابتدایی نظام آموزشی ایران: یک مطالعة کیفی، پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 16(60):36-54.
تاجیک اسماعیلی، عزیز‌الله (1389). آموزش و پرورش؛ جامعۀ مدنی، حقوق و تربیت شهروندی، آیین آبان، 32-33، 14-16.
سرمد، زهره.، عباس، بازرگان و الهه، حجازی(1376). روش‌‌های تحقیق در علوم رفتاری، تهران: آگاه.
سند برنامۀ درسی ملّی ( 1389 ). نگاشت سوم- وزارت آموزش و پرورش.
شربتیان، محمد حسن(1387). تأملی بر مبانی فرهنگ شهروندی و ارائه راهکارهای برای گسترش آن، فصلنامه فرهنگی- پژوهشی فرهنگ خراسان جنوبی، 8 و 9‌، 119-154.
شرفی، محمدرضا و طاهر‌پور، محمد شریف(1387). نقش نهاد آموزشی در تربیت شهروندی، علوم اجتماعی، 15و16. 49-62
شیخ‌زاده تکابی، محسن.، مهدی، حیدری، موصلو و کمال، بهرامی (1394). بررسی میزان توجه به مؤلفه‌‌های تربیت شهروندی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ایران، اولین کنفرانس بین‌المللی علوم انسانی با رویکرد بومی - اسلامی و با تأکید بر پژوهش‌‌های نوین، ساری، بسیج اساتید دانشگاه پیام نور استان مازندران، شرکت علمی پژوهشی و مشاوره‌ای آینده‌ساز.
صافی، احمد (1393). پرونده: راهنمای تحصیلی در آموزش و پرورش ایران، فرصت‌ها و تهدیدها، رشد آموزش مشاور مدرسه، 37، 42-47.
صادقی، علیرضا (1389). بررسی سند برنامۀ درسی ملّی جمهوری اسلامی ایران براساس رویکرد آموزش چندفرهنگی، فصلنامۀ مطالعات برنامۀ درسی، 5(18): 190-215.
طالب‌زاده نوبریان، محسن.، ابولقاسمی، محمود و جمالی تازه کند، محمد (1391). نقش برنامه‌های درسی علوم اجتماعی در پرورش مهارت‌های شهروندی، فصلنامه راهبرد‌های آموزش، 5 (3): 163-169.
عاملی، سعیدرضا (1380). تعامل جهانی شدن، شهروندی و دین. نامه علوم اجتماعی، 18(18): 167-200.
دیباواجار، طلعت(1382). بررسی ویژگی‌‌های شهروند خوب برای جامعۀ ایران و میزان انطباق برنامه‌‌های درسی مدارس با این ویژگی، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.
عادل، آذر (1380). بسط و توسعۀ روش آنتروپی شانون برای پردازش داده‌ها در تحلیل محتوی، فصلنامه علمی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهراء، 37 و38.
فتحی واجارگاه، کورش و واحد چوکده، سکینه (1385). شناسایی آسیب‌‌های تربیت شهروندی در برنامۀ درسی پنهان: نظام آموزشی متوسطه نظری از دیدگاه معلمان زن شهر تهران و ارائه راهکارهایی برای بهبود وضعیت آن،  فصلنامه نوآوری آموزشی، 5(17): 93-132.
فتحی وجاراگاه، کوروش و دیباواجاری، طلعت (1381). تربیت شهروندی.تهران: فاخر.
فرمهینی‌فراهانی محسن (1395). الگوی تربیت شهروندی فضیلت‌گرای ارتباطی: الگویی برای تربیت سیاسی و اجتماعی، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، 24(31): 67-90.
فزونی شره جینی، رضا.، پیری، موسی و اسدیان سیروس (1395). چالش‌‌های برنامۀ درسی مطالعات اجتماعی دورۀ ابتدایی در تربیت شهروندی – اجتماعی براساس مدل تایلر، دوفصلنامه نظریه و عمل در برنامه درسی، ۴ (۷)‌:۵۵-۸۰
قیصی‌زاده، یونس(1396). آموزش شهروندی و ضرورت شهروندی، مطالعات روان‌شناسی و علوم تربیتی‌،3(1 و2): 92-107.
کاظمی، احسان(1389). شهروندی از اصول تا عمل، اصفهان: سازمان تفریحی شهرداری اصفهان.
محسنی، رضاعلی(1389). ابعاد و تحلیل حقوق شهروندی؛راهکارهایی برای تربیت و آموزش حقوق شهروندی. فصلنامه مطالعات سیاسی، 10، 117-140
موسوی، صدرالدین و درودی، مسعود (1391). تربیت شهروندی دانشجو در بستر تعامل خانواده و دانشگاه، مهندسی فرهنگی، 73، 99-118
منشور حقوق شهروندی (1385). بیانیۀ ریاست جمهوری ایران.
نظافتی پایانی، یوسف.، آراسته، حمیدرضا و عنایتی، ترانه (1389). بررسی میزان آگاهی دانشجویان از حقوق شهروندی با تاکید بر نقش برنامه درسی علوم تربیتی، مطالعات برنامه درسی‌،1(16): 53-67.
نیک‌نامی، مصطفی و مدانلو، یاسمن(1387). تعیین مؤلّفه‌‌های آموزش شهروندی در دورۀ راهنمایی تحصیلی جهت ارائه یک چهارچوب نظری مناسب، فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 2 (11): 141-160
یاوری، زهرا.، کشتی‌آراء، نرگس و احمدی، غلامرضا (1392). تدوین اهداف برنامۀ درسی در دوره متوسطه با تأکید بر تربیت شهروندی، رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 4‌(1): 147- 166.
Albas, R. (2010). Primary school student conception of citizenship .institute of Educational science Ankara University. Journal of social and Behavioral Sciences, No2, pp 2528-2532.
Ashtiani, M., Yemeni E., Sorkhabi, S. and Fathi Vajargah, K. (2008). Including citizenship values in the curriculum for teaching in high school. Quarterly Journal of Educational Innovation, 5(17): 67-92 (Text in Persion).
Ameli, S. R. (2001). The Interaction of Globalization ‘Citizenship and Religion. Social Sciences Letter, 18(18):167-200(Text in Persion).
Adel, A. (2001). Development of Shannon's Entropy Method for Data Processing in Content Analysis. Journal of Humanities Research, 37 – 38 (Text in Persion).
Choobqloo, M.A. (2008). Analysis of the implemented curriculum of the primary school of the educational system of the Islamic Republic of Iran in terms of citizenship education. Research Journal of Azad University Bojnourd Branch, 5, (17): 66-98(Text in Persion).
Charter of Citizenship Rights (2006). Statement of the President of Iran.
Dibaghavar, T. (2003). Investigating the characteristics of a good citizen for the Iranian society and the degree of adaptation of school curricula with this feature, Tehran, Islamic Azad University, Science and Research Branch(Text in Persion).
Fathi Vajargah, K. and Choukdeh, S. (2006). Identifying the harms of citizenship education in the hidden curriculum: Theoretical secondary education system from the perspective of female teachers in Tehran and providing solutions to improve its situation, Journal of Educational Innovation, 5(17): 93-132(Text in Persion).
Fathi Vajargah, K. and Dibavajari, T. (2002). Citizenship education. Tehran: fakher releases(Text in Persion).
Farmahini Farahani, M. (2016). The Model of Virtual Communication Citizenship Education: A Model for Political and Social Education. Research in Islamic Education Issues, 24 (31): 67-90(Text in Persion).
Kazemi, E. (2010). Citizenship from Principles to Practice, Isfahan Municipality Entertainment Organization.
Mohseni, R. A. (2010). Dimensions and analysis of citizenship rights; strategies for educating and teaching citizenship rights. Journal of Poltical Studies, 10, 117-140.
Mousavi, S.D. and Droudy, M. (2012). Educating Student Citizenship in Family-University Interaction. Cultural Engineering, 73, 99-118.
Nezafati Payani, Y; Arasteh, H and Enayati, T (2010). Assessing students' awareness of citizenship rights with emphasis on the role of educational science curriculum. Curriculum studies, 1(16): 53-67(Text in Persion).
Niknami, M. and Madanloo, Y. (2008). Determining the components of citizenship education in the educational guidance course to provide a suitable theoretical framework. Quarterly New Approach in Educational Management, 2, (11): 141-160(Text in Persion).
National Curriculum Document (2010). Third Schedule - Ministry of Education.(Text in Persion).
Sharbatian, M. H. (2008). Reflections on the Basics of Citizenship Culture and Provide Strategies for Its Development. Khorasan Cultural and Social Studies Quarterly, 8 and 9: 119-154(Text in Persion).
Poursalim, A., Arefi, M. and Fathi Vajargah, K. (2018). Exploring the Elements of the Global Citizen Education Curriculum in the Elementary Period of the Iranian Educational System: A Qualitative Study. Research in Curriculum Planning, 16 (60): 36-54.
Qaisizadeh, Y. (2017). Citizenship Education and the Necessity of Citizenship. Studies in Psychology and Educational Sciences,3(1-2):92-107(Text in Persion).
Sarmad, Z., Abbas, B. and Elahe, H. (1997). Research Methods in Behavioral Sciences, Agah Publications, Tehran, p. 172(Text in Persion).
Sharafi, M. R. and Taherpour, M. S. (2008) The Role of Educational Institution in Citizenship Education, Social Sciences, 15 and 16. 49-62(Text in Persion).
Sheikhzadeh Takabi, M., Heydari, M. and bahrami, K. (2015). Examining the level of attention to the components of citizenship education in the document of fundamental change in Iran's education, the first international conference on humanities with a native-Islamic approach and with emphasis on new research, Sari, mobilization of professors of Payame Noor University of Mazandaran province, scientific research company and Futuristic counseling. (Text in Persion).
Safi, A. (2014). File: Educational Guide to Iranian Education, Opportunities and Threats, School Counselor Training Growth, 37, 42-47 (Text in Persion).
Sadeghi, A. (2010). Review of the National Curriculum Document of the Islamic Republic of Iran Based on the Multicultural Education Approach. Curriculum Studies Quarterly, 5 (18): 190-215(Text in Persion).
Sarehjini, R., Piri, M. and Asadian, S. (2016). Challenges of Social Studies Curriculum Elementary Education in Socio-Civic Education Based on the Tyler Model. Journal of Theory and Practice in Curriculum, 4 (7): 55-80.
Tajik Ismaili, A. (2010). Education; Civil Society, Citizenship Law and Education, Aban Aban, 32-33, 14-16(Text in Persion).
Talibzadeh Nobarian, M., Abolghasemi, M. and Jamali Tazeh Kand, M. (2012). The role of social science curricula in fostering citizenship skills. Journal of Educational Strategies, 5 (3): 163-169(Text in Persion).
Torney – purta, J. (2003). Citizenship and Education summary, college park,MD:  hnternational education Assoiciotion , university of Marryland. 
Vitli, R. (2012). Global Society. London. Mc Millian press Ltd.
Yavari, Z., Keshti Arai, N. and Ahmadi, G.H. (2013). Development of curriculum goals in high school with emphasis on citizenship education. new approach in educational management, 4 (1): 147-166(Text in Persion).