اثربخشی آموزش تفکر انتقادی بر خودکارآمدی تحصیلی و سبک های یادگیری دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم تربیتی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

2 کارشناس ارشد رواشناسی تربیتی، تبریز، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش تفکر انتقادی بر خودکارآمدی تحصیلی و سبک‌های یادگیری دانش‌آموزان دختر دوره دوم متوسطه ناحیه 2 تبریز بود. این پژوهش به شیوه نیمه‌آزمایشی و از نوع طرح پیش‌آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. برای انتخاب نمونه از روش نمونه‌گیری تصادفی چندمرحله‌ای استفاده شد. ابتدا از بین مناطق شهر تبریز ناحیه 2 انتخاب شد و از بین مدارس این ناحیه، تعداد دو مدرسه به صورت تصادفی انتخاب شدند و از هر دو مدرسه، از هر کدام یک کلاس به صورت تصادفی انتخاب شده و سپس از بین دانش‌آموزان مدارس انتخاب شده تعداد 60 دانش‌آموز انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه، یک گروه آزمایش (30 نفر) و یک گروه کنترل (30 نفر) قرار گرفتند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی مک‌ایلروری و بانتینگ و سبک‌های یادگیری کلب استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون تحلیل کواریانس استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که آموزش تفکر انتقادی بر خودکارآمدی تحصیلی و سبک‌های یادگیری دانش‌آموزان تأثیر دارد. به عبارت دیگر آموزش تفکر انتقادی باعث افزایش خودکارآمدی تحصیلی، سبک‌های یادگیری مشاهده تأملی، مفهوم‌سازی انتزاعی و آزمایشگری فعال می‌شود. همچنین آموزش تفکر انتقادی باعث کاهش سبک یادگیری تجربه عینی در دانش‌آموزان می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigate the effectiveness of critical thinking training on educational self- efficacy and learning styles of secondary high school girl students

نویسندگان [English]

  • Gholamreza Golmohammad Nazhad Bahrami 1
  • Vajiheh Asghar Zadeh 2
1 Assistant Professor of Department of Educational Sciences, faculty of Psychology and Educational Sciences, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran
2 High Schools Teacher in Tabriz, Tabriz, Iran
چکیده [English]

This study set out to investigate the effectiveness of critical thinking training on educational self- efficacy and learning styles of secondary high school girl students in Tabriz. Research design was quasi-experimental and pretest-posttest with control group. For selecting the samples, multi-stage random sampling method was used. Total of 60 students were selected and randomly divided into two groups, one experimental group (n = 30) and one control group (n = 30). To collect data, Mc Ilroy educational self-efficacy and Kolb learning styles questionaires were used. Analysis of covariance was used to analyze the data. The results showed that critical thinking training was effective on educational self-efficacy and learning styles of the students. Thus, critical thinking training caused to increase student`s educational self-efficacy and learning styles subscales including reflective observation, abstract conceptualization and active experimentation. It also caused to reduce students' concrete experience subscale of learning styles.

کلیدواژه‌ها [English]

  • educational self-efficacy
  • learning styles
  • critical thinking

مراجع

ابوالقاسمی، عباس.، جوانمیری، لیلا (1391). نقش مطلوبیت اجتماعی، سلامت روانی و خودکارآمدی در پیش­بینی پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان دختر. مجله روان­شناسی مدرسه، 1(2): 6-20.
بابایی­امیری، ناهید.، عاشوری، جمال. (1393). ارتباط راهبردهای یادگیری شناختی و فراشناختی، خودکارآمدی، خالقیت و هوش هیجانی با پیشرفت تحصیلی. دو فصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 2(3): 111-127.
بختیارنصرآبادی، حسنعلی.، موسوی، ستاره و کاوه­فارسان، ذبیح­الله (1391). نقش نگرش تفکر انتقادی و سبک­های شناختی یادگیری در پیشبینی پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 12(4): 285-296.
بهبودی­شبخانه، زهرا (1388). بررسی رابطه بین تفکر انتقادی و سبک هویت با خودکارآمدی تحصیلی. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی.
پریسوز، اعظم (1389). بررسی اثربخشی آموزش تفکر انتقادی بر سلامت روان و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر سال اول مقطع متوسطه منطقه ی دو شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
پیمان، نوشین.، پیمان، نشاط (1390). بررسی ارتباط خودکارآمدی با مهارت تفکر انتقادی دانشجویان دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد. افق توسعه آموزش پزشکی، همایش کشوری آموزش پزشکی، 10-12 اردیبهشت.
حبیبی‌پور، مجید (۱۳۸۵). اهمیت تفکر انتقادی در آموزش و پرورش. رشد تکنولوژی آموزشی، 178(2): 21-30.
حیدری، مهرنوش.، مروتی، ذکراله.، خانبابایی، رقیه و فرشچی، نگار (1396). نقش ذهن آگاهی، خودکارآمدی عمومی و هوش هیجانی در پیش بینی تنیدگی ادراک شده دانشجویان دختر. مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان، 15(1)،6-7.
رشیدی، ذوالفقار.، مقدمی، معصومه. (1396). رابطه بین سبک های یادگیری با خلاقیت و پیشرفت تحصیلی دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد گروه علوم تربیتی، روان شناسی و علوم اجتماعی واحد رودهن. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی7(2)1-38.
سیف، علی­اکبر. (1393). روان­شناسی پرورشی نوین، روان­شناسی یادگیری و آموزش. تهران: دوران.
شعبانی، حسن (1393). روش تدریس پیشرفته (آموزش مهارت‌ها و راهبردی تفکر). تهران: سمت.
شهابی، مهرنسا (1386). بررسی اثر بخشی آموزش تفکر انتقادی بر حل­مسئله و عزت­نفس دانش­آموزان دختر مقطع راهنمایی شهر کلاله. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه گیلان.
طاهری­علوی، سیدمحمد (1392). اثربخشی آموزش مبتنی بر تفکر انتقادی بر خودکارآمدی و خودتنظیمی دانش­آموزان دوره راهنمایی منطقه جره- بالاده. پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
عبدالهی­عدلی انصار،وحیده.، فتحی­آذر، اسکندر و عبدالهی، نیدا (1393). ارتباط تفکر انتقادی با خلاقیت، باورهای خودکارآمدی و عملکرد تحصیلی. مجله پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 2(7): 41-52.
عزیزملایری، کیومرث (1390). تأثیر الگوهای تدریس کاوشگری هدایت شده و سنتی و سبک­های یادگیری بر میزان مهارت­های تفکر انتقادی دانش­آموزان دبیرستانی. رساله دوره دکتری تخصصی در رشته برنامه­ریزی درسی، چاپ نشده، دانشگاه اصفهان.
علیزاده، فرح (1389). بررسی رابطه سبک­های یادگیری و تفکر انتقادی با خودکارآمدی. پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
غلامعلی­لواسانی، مسعود.، اژه­ای، جواد و  افشاری، محسن (1388). رابطه خودکارآمدی تحصیلی و درگیری تحصیلی با پیشرفت تحصیلی. مجله روان­شناسی، 13(3): 289-305.  
غیاثی، عبدالرحیم (1393). سبک­های یادگیری پیشرفت تحصیلی دانشجویان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران. فصلنامه پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، 31: 29-36.
قاسم، مرضیه.، بلیاد، محمدرضا (1396). تأثیر سبک‌های یادگیری و به کارگیری نقشه‌های معنایی بر توانایی تفکر انتقادی دانش آموزان دوره متوسطه و بهبود یادگیری واژگان زبان انگلیسی آن‌ها. فصلنامه روان شناسی تربیتی، 13(43)، 171-206.
کاکاوند، علی­رضا.، لبادی، زهرا و زارعی، شکرانه (1392). رابطه بین کمال­گرایی و سبک­های شناختی در دانش­آموزان دختر دبیرستان­های شهر کرج. فصلنامه روان­شناسی تربیتی، 27(9): 27-48.
لطف آبادی، حسین. (1384). روان­شناسی تربیتی. تهران: سمت.
مرادی، مسعود.، باشکوه اجیرلو، محمد (1393). رابطه سبک­های یادگیری با الگوی تدریس انطباقی، مجله روان­شناسی مدرسه، 3(1): 101-115.
نوحی، عصمت.، صلاحی، سحر و سبزواری، سکینه. (1393). رابطه تفکر انتقادی با سبک­های یادگیری در دانشجویان تحصیلات تکمیلی پرستاری. مجله گام­های توسعه در آموزش پزشکی، 15(2): 186-179.
 
Abdullahi Adli Ansar, W., Fathiya Azar, I., Abdullahi, N. (2014). The Relationship between Critical Thinking and Creativity, Self-Efficacy Beliefs, and Academic Performance. Journal of Research in School and Virtual Learning, 2 (7): 41-52. (Text in Persian).
Abolghasemi, A., Javanmirry, L. (2012). The role of social desirability, mental health and self-efficacy in predicting academic achievement of female students. Journal of School Psychology, 1(2), 6-20. doi: d_1_2_91_1_15_1  (Text in Persian).
Akyol, Z., & Garrison, D. R. (2008). The development of a community of inquiry over time in an online course: Understanding the progression and integration of social, cognitive and teaching presence. Journal of Asynchronous Learning Networks, 12(2-3): 3-23.
Alizadeh, F. (2010). Investigating the relationship between learning styles and critical thinking with self-efficacy. Master Thesis of Islamic Azad University, Central Tehran Branch. (Text in Persian).
Andreou, C., Papastavrou, E. & Merkouris, A. (2014). Learning styles and critical thinking relationship in baccalaureate nursing education: A systematic review. Nurse Education Today, 34(3): 362-371.
Angeli, C. M. (1997). Examinating the effects of context- free and context- situated instructional strategies on learners critical thinking, Indian university.
Azizmalairi, K. (2011). The effect of guided and traditional exploratory teaching patterns and learning styles on the level of critical thinking skills of high school students. Doctoral dissertation in curriculum planning, unpublished, University of Isfahan. (Text in Persian).
Babaei Amiri, N., Ashoori, J. (2015). The relationship between cognitive and metacognitive learning strategies, self-efficacy, creativity and emotional intelligence with academic achievement. , 2(3), 93-108. (Text in Persian).
Bandura, A. (2007). An agentic perspective on positive psychology. In S.J. Lopez (Ed.).The science of human flourishing. New York: Praeger
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84: 191-215.
Bayrak, B.,  Altun, S. (2009). Is there any difference between learning styles of student science, (teachers' inrelation to both their grade and gender? Procedia-Social and Behavioral Sciences, 1(1): 765-7
Behboodi Shabkhana, Z. (2009). Investigating the relationship between critical thinking and identity style with academic self-efficacy. Master Thesis of Allameh Tabatabaei University. (Text in Persian).
Benjamin, L. T., Brewer, Ch. L., & Hebl, M. R. (2000). Handbook for teaching introductory psychology. New York: Routledge.
Bokhari, N. M.,  Zafar, M. (2019). Learning styles and approaches among medical education participants. Journal of education and health promotion, 8, 181.    https://doi.org/10.4103/jehp.jehp_95_19
Carroll, A., Houghton, S., Wood, r., Unsworth, k., Hattie, j., Gordon, l. & Bower, j. (2009). Self-efficacy and academic achievement in Australian high school students: The mediating effects of academic aspirations and delinquency. Journal of Adolescence, 32(4), 797-817
Cleary, T. J., Velardi, B., & Schnaidman, B. (2017). Effects of the self-regulation empowerment program(SREP) on middle school students' strategic skills, selfefficacy,and mathematics achievement. Journal of School Psychology, 64,28-42.
Ennis, R. H. (2018). Critical thinking across the curriculum: A vision. Topoi, 37(1), 165-184.
Ferrari, J. R. (1991). Compulsive procrastination: Some self-reported characteristics. Psychological Reports, 68(2): 455–458.
Fox, D. (2005). Measuring Confidence in Critical Thinking Ability and Perceived Self - Efficacy in Nursing Students: The Relationship. Midwest Nursing Research Society 29th Annual Research Conference Advancing the Clinical Research Enterprise: Translation and Dissemination Hilton.
Ghiasi, A. (2014). Learning styles of academic achievement of agricultural and natural resources students of Tehran University. Journal of Agricultural Education Management Research, 31: 29-36. (Text in Persian).
Gholam Ali Lavasani, M., Ezhei, J., Afshari, M. (2009). Relationship between academic self-efficacy and academic engagement with academic achievement. Journal of Psychology, 13 (3): 289-305. (Text in Persian).
Gloudmens, H.A., Schalk, R.M. & Reynaert, W. (2012). The relationship between Critical Thinking Skills and Self-efficacy of Beliefs in Mental Health nurses. Journal of Applied Science, 33(3): 275-290.
Habibipour, M. (2006). The importance of critical thinking in education. Development of Educational Technology, 178 (2): 21-30. (Text in Persian).
Hamill, S. K. (2003). Resilience and self-efficacy: The importance of efficacy beliefs and coping mechanisms in resilient adolescents. Colgate University Journal of the Sciences, 35:115-146.
Heydari, M., Morwati, Z., Khanbabaei, R., Farshchi, N. (2017). The role of mindfulness, general self-efficacy and emotional intelligence in predicting perceived stress in female students. Social Psychological Studies of Women, 15 (1), 6-7. (Text in Persian).
Kakavand, A., Labadi, Z., Zarei, Sh. (2013). The relationship between perfectionism and cognitive styles in female high school students in Karaj. Journal of Educational Psychology, 27 (9): 27-48. (Text in Persian).
Kealy, B.T., Holland, J., & Watson, M. (2005).Preliminary evidence on the association between critical thinking and performance in principals of accounting. Issues in Accounting Education, 20(1): 33-49.
Kolb, A. Y., & Kolb, D. A. (2005). Learning styles and learning spaces: Enhancing experiential learning in higher education. Academy of Management Learning and Education, 4(2): 193-212.
Lee, A., & Boyle, P. (2012). Quality Assurance for learning and teaching: A systemic perspective. Ideas on Teaching,(12/09/2015), http://www.cdtl.nus.edu.sg/Ideas/iot536.htm.
Lotfabadi, H. (2005). Educational Psychology. Tehran: Samt. (Text in Persian).
McIlroy, D.; & Bunting, B. (2002). Personality, behavior, and academic achievement: Principles for educators to inculcate and students to model. Contem porary E ducational Psychology, 27: 326-37.
Meral E, Tash Y.(2017). Modelling the relationships among social studies learning environment, self-efficacy, and critical thinking disposition. Pegem Eğitim Ve Öğretim Dergisi, 7(3): 349-66.
Meyers, C. (1991). Teaching students to think critically. California: Bass; 1991.
Moradi, M., Bashkoo Ajirloo, M. (2014). The Relationship between Learning Styles and Adaptive Teaching Pattern, Journal of School Psychology, 3 (1): 101-115. (Text in Persian).
Narayanan, S. S., Weng Onn, A. C. (2016). The influence of perceived social support and self-efficacy on resilience among first year Malaysian students. Kajian Malaysia, 34 (2), 1–23.
Nasrabadi H A., Mousavi S., Kave farsan Z. (2012).The Contribution of Critical Thinking Attitude and Cognitive Learning Styles in Predicting Academic Achievement of Medical University’s Students. Iranian Journal of Medical Education.  12 (4) :285-296.(Text in Persian).
Nelson, T. O (2011). Meaning of critical thinking. Critical thinking and Education. Cambridge university press.
Noahi, S., Salahi, S., Sabzevari, S. (2014). The relationship between critical thinking and learning styles in postgraduate nursing students. Journal of Developmental Steps in Medical Education, 15 (2): 179-186.(Text in Persian).
Noghabaee, M. S. (2016). The impact of cognitive and metacognitive strategies on self-esteem and self-efficacy in students. International Journal of Humanities and Cultural Studies, 3(1), 983-993.
Nosratinia, Mania., Soleimannejad, Aram(2016). Perceptual Learning Styles and Critical Thinking: Inspecting the Association among EFL Learners, Theory and Practice in Language Studies, 6 (6), 1220-1228.   DOI: http://dx.doi.org/10.17507/tpls.0606.11
Pajares, F. (2006). Self-efficacy during childhood and adolescence:Implications for teachers and parents. In F. Pajares & T. Urdan (Eds.), Self-efficacy beliefs of adolescents (pp. 339-367). Greenwich, CT:Information Age Publishing.
Peyman, N., Peyman, N. (2011). Investigating the relationship between self-efficacy and critical thinking skills of students of Mashhad University of Medical Sciences. Outlook of Medical Education Development, National Conference on Medical Education, April 29-May 1.(Text in Persian).
Prisuz, A. (2010). Evaluation of the effectiveness of critical thinking training on mental health and academic achievement of first year high school female students in the second district of Tehran. Master Thesis, Allameh Tabatabaei University. (Text in Persian).
Paul, R. & Elder, L. (2006). The Miniature Guide to Critical Thinking Concepts and Tools. Education Leadership, 42(8): 46-53.
Phan, H.P. (2010). Critical thinking as a self - regulatory process component in teaching and learning. Psicothema, 22(2): 284-292.
Qasim, M., Biliad, M. (2017). The effect of learning styles and the use of semantic maps on the ability of high school students to think critically and improve their English vocabulary learning. Journal of Educational Psychology, 13 (43), 171-206. (Text in Persian).
Rashidi, Z,. Moghaddami, M.(2017). Relationship between learning styles and creativity and academic achievement of postgraduate students in the Department of Educational Sciences, Psychology and Social Sciences, Roodehen Branch. Innovation and Creativity in the Humanities, 7 (2) 1-38.
Rogowsky, B. A., Calhoun, B. M., & Tallal, P. (2020). Providing Instruction Based on Students' Learning Style Preferences Does Not Improve Learning. Frontiers in psychology, 11, 164. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.00164
Saunders, J., Davis, L., Williams, T., & Williams, J. H. (2004). Gender differences in selfperceptions and academic outcomes: a study of African American high school students. Journal of Youth and Adolescence, 33(1), 81-90.
Schunk, D. H., DiBenedetto, M. K. (2016). Self-Efficacy Theory in Education from: Handbook of Motivation at School Routledge. Accessed on: 17 Feb 2019: https://www.routledgehandbooks.com/doi/10.4324/9781315773384.ch3
Seif, A. (2014). Modern Educational Psychology, Psychology of Learning and Education. Tehran: Doran. (Text in Persian).
Shabani, H. (2014). Advanced teaching method (skills training and strategic thinking). Tehran: Samt. (Text in Persian).
Shahabi, M. (2007). Evaluation of the effectiveness of critical thinking training on problem solving and self-esteem of female middle school students in Kalaleh. Master Thesis. University of Guilan. (Text in Persian).
Smeltzer, S., Bare, B., Brunner, L. & Suddarth, D. (2005). Text Book of Medical Surgical Nursing, 10th Ed. Williams & Wilkins, Lippincott.
Sternberg, R. J. (1997). Thinking Styles, New York: Cambridge university press.
Taheri, A., Seyed, M. (2013). The effectiveness of critical thinking based on self-efficacy and self-regulation of middle school students in Jarreh-Baladeh region. Master Thesis of Islamic Azad University, Marvdasht Branch. (Text in Persian).
Twibell, R., Ryan, M., Hermiz, M. (2005). Faculty perceptions of critical thinking in student clinical experiences. Journal of Nursing Education, 44(2): 71-9.
Way, J. (2008). Using questioning to stimulate mathematical thinking, Australian Primary Mathematics Classroom, 13(3): 22-27.
Wilson, J. (2017). Critical Thinking: A Beginner's Guide to Critical Thinking, Better Decision Making and Problem Solving. Amazon.
Zhang, L.F. (2001). Do thinking styles contribute to academic achievement beyond self-rated abilities? Journal Psychol; 135 (6): 621-637.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار