اثربخشی مداخله شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر کاهش فرسودگی تحصیلی در دانش‌آموزان با اختلال یادگیری خاص

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوی، خوی، ایران

2 استادیار گروه علوم تربیتی،دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوی، خوی، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی مداخله شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر کاهش فرسودگی تحصیلی در دانش-آموزان با اختلال یادگیری خاص انجام شد. روش این پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون – پس‌آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش‌آموزان دختر مبتلا به اختلال یادگیری خاص مراجعه‌کننده به مرکز اختلالات یادگیری نشاط شهر ماکو از دی‌ماه تا اسفند سال 1397 به تعداد 180 نفر بود. از این جامعه، نمونه‌ای به حجم 30 نفر به روش نمونه‌گیری هدفمند با استفاده از مقیاس ارزیابی ناتوانی یادگیری و مصاحبه بالینی و تشخیصی انتخاب و به‌تصادف در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه فرسودگی تحصیلی برسو، سالانوا و شافلی (2007) بود. تحلیل داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس در برنامه SPSS نسخه 26 انجام شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که مداخله شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی منجر به تفاوت معنی‌دار بین گروه‌ها در فرسودگی تحصیلی به میزان 62 درصد و در ابعاد خستگی به میزان 20 درصد، بدبینی 33 درصد، و ناکارآمدی 39 درصد شده است. با توجه به نتایج بدست آمده می‌توان مطرح نمود مداخله شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی تاثیر معنی-داری بر کاهش فرسودگی تحصیلی در دانش‌آموزان با اختلال یادگیری خاص دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Mindfulness-based cognitive therapy on Reducing Academic Burnout in Students with Specific learning disorder

نویسندگان [English]

  • Saba talebi 1
  • Bagher Sardari 2
1 MA in islamic educational psychology, khoy branch, islamic azad university, khoy, iran.
2 Department of educational science, khoy Branch, Islamic Azad University, khoy, Iran
چکیده [English]

The aim of this study was to determine the effectiveness of Mindfulness-based cognitive therapy on reducing academic burnout in students with special learning disorder. The research method was quasi-experimental with pretest-posttest design and control group. The research population included 180 female students with special learning disorder who referred to the Neshat Learning Disorders Center in Mako from January to March 2016. A sample of 30 students was selected by purposive sampling method using the Learning Disability Assessment Scale and clinical and diagnostic interviews and were randomly assigned into experimental and control groups. Data collection tools was Bresó, Salanova, and Schaufeli (2007) Academic Burnout Questionnaire. Data analysis was performed using Analysis of Covariance in SPSS version 26. Findings showed that mindfulness-based cognitive intervention led to a significant difference between groups in 62% of academic
burnout, 20% in terms of fatigue, 33% of pessimism, and 39% of inefficiency. According to the obtained results, it can be suggested that mindfulness-based cognitive therapy has a significant effect on reducing academic burnout in students with special learning disabilities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mindfulness-Based Cognitive Therapy
  • Academic Burnout
  • Specific Learning disorder

مراجع

بادوام، کریم.، شرهانی، محمدعلی.، کثیر، صادق و یونسی، عیدان. (1395). اثربخشی آموزش ذهن­آگاهی بر میزان فرسودگی تحصیلی دانش­آموزان دوره متوسطه، دومین کنفرانس ملی روا­­نشناسی علوم­تربیتی و اجتماعی، مازندران - بابل، موسسه علمی تحقیقاتی کومه علم آوران.
بوستان­زر، رعنا و رضایی، سعید. (1396). طراحی برنامه مداخله­ای توجه متمرکز و تقسیم­شده و بررسی اثربخشی آن بر هوشبهر حافظه فعال در کودکان مبتلا به اختلال یادگیری خاص. مجله ناتوانی­های یادگیری، 7 (1): 25-7.
پشت­یافته، آسیه و میردریکوند، فضل­اله. (1397). اثربخشی آموزش ذهن­آگاهی بر خودکارآمدی اجتماعی و تاب­آوری در بیماران وابسته به شیشه شهر دزفول. نشریه پژوهش توانبخشی در پرستاری، ۵ (۱): 67-61.
حسن­نیا، سمیه و فولادچنگ، محبوبه. (1394). رابطه بین ادراک محیط یادگیری و فرسودگی تحصیلی از طریق واسطه­گری ذهن­آگاهی: مدل­یابی ساختاری. روانشناسی تحولی، 12 (45): 73-61.
رحمتی، مهری. (1394). رابطه الگوهای یادگیری سازگار، باورهای ضمنی هوش و ذهن­آگاهی با فرسودگی تحصیلی دانش­آموزان دختر دبیرستانی شهر کرمانشاه. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه رازی.
زاغیان، مهشید.، اصلی­آزاد، مسلم و فرهادی، طاهره. (1396). مقایسه نیمرخ حافظه فعال کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی و کودکان مبتلا به نارساخوانی با کودکان بهنجار. فصلنامه سلامت روانی کودک، 4 (1): 129-119.
طاهری، فرناز.، درتاج، فریبرز.، دلاور، علی و سعادتی­شامیر، ابوالطالب. (1397). اثربخشی آموزش ذهن­آگاهی بر مشارکت تحصیلی: نقش واسطه­ای استرس تحصیلی و فرسودگی تحصیلی. مطالعات روانشناختی، 14 (4): 174-158.
فولادی، اسما.، کجباف، محمدباقر و قمرانی، امیر. (1395). اثربخشی آموزش سرزندگی تحصیلی بر معنای تحصیلی و عملکرد تحصیلی دانش­آموزان دختر پایه سوم دوره اول متوسطه شهر مشهد. پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 4 (3): 103-93.
قدم­پور، عزت­اله.، فرهادی، علی و نقی­بیرانوند، فاطمه.(1395). تعیین رابطه بین فرسودگی تحصیلی با اشتیاق و عملکرد تحصیلی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی لرستان. پژوهش در آموزش علوم پزشکی، ۸ (۲):۶۰-۶۸.
کمال­پور، سمیه.، عزیززاده فروزی، منصوره و تیرگری، بتول. (1395). بررسی رابطه تاب­آوری با فرسودگی تحصیلی در دانشجویان پرستاری. مجله مطالعات و توسعه آموزش پزشکی، 13 (5): 487-476.
گال، دامین. مردیت.، بورگ، والتر و گال، جویس. (1391). روش­های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان شناسی (جلد اول)، ترجمه احمد رضا نصر و همکاران. تهران: سمت.
مرادی، مسعود.، فتحی، داود.، غریب‌زاده، رامین و فائیدفر، زیبا. (1395). مقایسه‌ی فرسودگی تحصیلی، اهمال‌کاری تحصیلی و احساس تنهایی در دانش‌آموزان با و بدون ناتوانی‌های یادگیری. مجله پزشکی ارومیه، ۲۷ (۳): 256-248.
نوری­زاده، نرگس.، میکائیلی­منیع، فرزانه.، رستمی، رضا و صادقی، وحید. (1391). اثربخشی نوروفیدبک بر اختلال یادگیری همبود با اختلال نقص توجه/بیش فعالی. مجله ناتوانی­های یادگیری، 2 (2): 158-123.
Al-Mamari, W. S., Emam, M. M., Al-Futaisi, A. M., & Kazem, A. M. (2015). Comorbidity of Learning Disorders and Attention Deficit Hyperactivity Disorder in a Sample of Omani Schoolchildren. Sultan Qaboos University Medical Journal, 15(4), e528–e533.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM-5) Washington, DC.
Aydin Sünbül, Z., & Yerin Güneri, O. (2019). The relationship between mindfulness and resilience: The mediating role of self compassion and emotion regulation in a sample of underprivileged Turkish adolescents. Personality and Individual Differences, 139, 337-342.
Badavam, K., Sherhani, M. A., Kathir, S., Younesi, E. (2016). The effectiveness of mindfulness training on high school students' burnout. Second national conference on educational and social psychology, mazandaran-babol, koume-elm-avaran scientific and research institute. (Text in Persian).
Boustanzar, R., Rezayi, S. (2017). Developing intervention program focused and divided attention and investigating its effectiveness on working memory iq in children with specific learning disorder. Journal of learning disabilities, 7(1), 7-25. (Text in Persian).
Bresó, E., Salanova, M. and Schaufeli, W. B. (2007), In Search of the “Third Dimension” of Burnout: Efficacy or In efficacy? Applied Psychology, 56, 460–478.
Brown, K. W., Ryan, R. M., & Creswell, J. D. (2007). Addressing Fundamental Questions about Mindfulness. Psychological Inquiry, 18, 272-281.
Clarkson, M., Heads, G., Hodgson, D., & Probst, H. (2018). Does the intervention of mindfulness reduce levels of burnout and compassion fatigue and increase resilience in pre-registration students? A pilot study. Radiography. doi:10.1016/j.radi.2018.08.003.
Crane, R. S., & Kuyken, W. (2012). The Implementation of Mindfulness-Based Cognitive Therapy: Learning From the UK Health Service Experience. Mindfulness, 4(3), 246-254.
Dickenson,  J.,  Berkman,  E.T.,  Arch,  J.,  Lieberman,  M.D. (2012).  Neural  correlates  of focused  attention  during  a  brief  mindfulness  induction.  Soc  Cognit  Affect Neurosci,  8,  40–47.
Duarte, J., & Pinto-Gouveia, J. (2016). Effectiveness of a mindfulness-based intervention on oncology nurses’ burnout and compassion fatigue symptoms: A non-randomized study. Int J Nurs Stud, 64, 98-107.
Farah, L.G., Fayyad, J. A., Eapen, V., Cassir, Y., Salamoun, M. M., Tabet, C. C., et al. (2009). ADHD in the Arab world: A review of epidemiologic studies. J Atten Disord, 13, 211–222. doi: 10.1177/1087054708325976
Fooladi, A., Kajbaf, M., Ghamarani, A. (2016). Effectiveness of academic buoyancy training on academic meaning and academic performance of third grade girl students at the first period of high school in mashhad city. Research in school and virtual learning, 4(15), 93-103. (Text in Persian).
Gal, D. M., Borg, W., Gall, J. (2012). Qualitative and Qualitative Research Methods in Educational Sciences and Psychology (Volume I), Translated by Ahmad Reza Nasr et al. Tehran: Post Publications. (Text in Persian).
Ghadampour, E., Farhadi, A., & Naghibeiranvand, F. (2016). The relationship among academic burnout, academic engagement and performance of students of Lorestan University of Medical Sciences. Rme, 8 (2), 60-68. (Text in Persian).
Hall, P. K. (2015). Mindfulness based intervention in reducing burnout syndrome in geriatric healthcare providers in chinese population: A case study (Order No. 3735216). Available from ProQuest Central; ProQuest Dissertations & Theses Global. (1738947440).
Hasenkamp,  W.,  Wilson-Mendenhall,  C.D.,  Duncan,  E.,  Barsalou,  L.W.,  (2012).  Mind wandering  and  attention  during  focused  meditation:  a  fine-grained  temporal analysis  of  fluctuating  cognitive  states.  Neuroimage,  59,  750–760.
Hassannia, S., Fouladchang, M. (2015). Mindfulness in the relationship between perception of learning environment and academic burnout: structural equation modeling. Journal of developmental psychology, 12(45), 73-61. (Text in Persian).
Hillgaar, S. D. (2011). Mindfulness And Self Regulated Learning. Master's Thesis in Social and Community Psychology. Trondheim.
Kabat-Zinn,  J., Hanh,  T. N. (2009). Full catastrophe living: Using the wisdom of your body and mind to face stress, pain, and illness, Delta. New York: Random House Publishing Group.
Kamalpour, S., Azizzade Forouzi, M., Tirgary, B. (2016). A study of the relationship between resilience and academic burnout in nursing students. Strides Dev Med Educ,13(5), e57533. (Text in Persian).
Ma, S. H., & Teasdale, J. D. (2004). Mindfulness-based cognitive therapy for depression: replication and exploration of differential relapse prevention effects. J Consult Clin Psychol, 72(1), 31-40.
McCarney, S., Arthaud, T.(2007). Learning Disability Evaluation Scale –Renormed. Second Edition. (LDES-R2).
Moradi, M., Fathi, D., Gharibzadeh, R., Faeedfar, Z. (2016). A comparison of academic burnout, academic procrastination and feelings comparison of academic burnout, academic negligence and feeling of loneliness in students with and without learning disabilities. J Urmia Univ Med Sci, 27 (3), 248-256. (Text in Persian).
Nourizade, N., Mikeeli manee, F., Rostami, R., Sadeghi, V. (2013). The effectiveness of neurofeedback training on comorbid LD and ADHD. Journal of Learning Disabilities, 2(2), 123-158. (Text in Persian).
Piatkowska, J. M. (2014). The Relationship between Mindfulness and Burnout among Master of Social Work Students.  Dissertations and Teses. Paper 1962.
Poshtyafte, A. (2018). The effectiveness of education awareness of social self-efficacy and resilience in the patients depends on glass. Iranian journal of reheanilitation in nursing, 5 (1): 61-67. (Text in Persian).
Rahmati, Mehri. (2015). The Relationship between Adaptive Learning Patterns, Implicit Intelligence Beliefs and Mindfulness with Academic Burnout in Kermanshah High School Girl Students. Master's thesis, University of Razi. (Text in Persian).
Salmela-Aro, K., Kiuru, N., Leskinen, E., & Nurmi, J.-E. (2009). School Burnout Inventory (SBI): Reliability and validity. European Journal of Psychological Assessment, 25(1), 48-57.
Taheri, F., Dortaj, F., Delavar, A., Seadatee Shamir, A. (2019). The effectiveness of mindfulness program on academic engagement: the mediating roles of academic stress and academic burnout. Journal of psychological studies, 14(4), 157-174. (Text in Persian).
Taylor, N. Z., & Millear, P. M. R. (2016). The contribution of mindfulness to predicting burnout in the workplace. Personality and Individual Differences, 89, 123-128.
Turkal, M., Richardson, L.G., Cline,T. and Guimond, M.E. (2018). The effect of a mindfulness based stress reduction intervention on the perceived stress and burnout of RN students completing a doctor of nursing practice degree, Journal of Nursing Education and Practicem, 8(10), 58 – 67.
Walker, D. (2018). Examining the effects of a brief mindfulness-based stress reduction program on burnout in mental health professionals (Order No. 10838182). Available from ProQuest Dissertations & Theses Global. (2085224775).
Xu, W., An, Y., Ding, X., Yuan, G., Zhuang, Y., & Goh, P. H. (2017). Dispositional mindfulness, negative posttraumatic beliefs, and academic burnout among adolescents following the 2016 Yancheng Tornado. Personality and Individual Differences, 116, 405-409.
Zaghian, M., Asli Azad, M., Farhadi, T. (2017). Comparison of the working memory profile of children with attention deficit/ hyperactivity disorder (adhd) and children with dyslexia with normal children. Journal of child mental health, 4 (1), 119-128. (Text in Persian).
Zeidan,  F.,  Johnson,  S.K.,  Diamond,  B.J.,  David,  Z.,  Goolkasian,  P.  (2010).  Mindfulness meditation  improves  cognition:  evidence  of  brief  mental  training.  Conscious Cognit,  19  (2),  597–605.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار