پیش‌بینی میزان هوش اخلاقی براساس مولفه‌های مثبت و منفی تنظیم شناختی هیجان در بین دانشجویان دانشگاه کردستان در سال 95-1394

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روانشناسی شناختی

2 استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

3 کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی، مدرس مدعو دانشگاه پیام نور آمل

چکیده

هوش اخلاقی مفهومی جدید در عرصه‌ی علم است. پژوهش حاضر با هدف پیش‌بینی میزان هوش اخلاقی براساس مولفه‌های مثبت و منفی تنظیم شناختی هیجان در بین دانشجویان دانشگاه کردستان در سال 95-1394 انجام گرفت. پژوهش حاضر ‌از نوع توصیفی، و جامعه‌ی آماری کلیه دانشجویانی بودند که در سال تحصیلی 95-1394 در دانشگاه کردستان تحصیل می‌کردند. تعداد 213 نفر از دانشجویان به روش نمونه‌گیری در دسترس مورد مطالعه قرار گرفتند. از دو پرسشنامه هوش اخلاقی و تنظیم شناختی هیجان به عنوان ابزار جمع‌آوری داده‌ها استفاده شد. مولفه‌های تنظیم شناختی هیجان به عنوان متغیر پیش‌بین و هوش اخلاقی متغیر ملاک در نظر گرفته شد. داده‌های تحقیق با استفاده از آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون خطی چندگانه تجزیه و تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان داد که بین هوش اخلاقی با مولفه تنظیم شناختی هیجان مثبت (517/0 r= و 05/0> P) رابطه مثبت معنی‌دار وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه در سطح (01/0) نشان داد که از بین متغیرهای پیش‌بین تنظیم شناختی هیجان مثبت توانست هوش اخلاقی را تبیین کند. بر اساس یافته‌های پژوهش، می‌توان گفت افرادی که هوش اخلاقی بالاتری دارند از تنظیم شناختی هیجان مثبت برخوردار هستند. با توجه به اینکه اخلاق‌مندی به عنوان سرمایه‌ی راهبردی برای مجموعه‌های انسانی مطرح است و پیش‌شرط زندگی اجتماعی کارآمد را تشکیل می‌دهد بنابراین راهبردهای مثبت تنظیم شناختی هیجان می‌تواند در پیشبرد هوش اخلاقی مفید باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Predicting the amount of moral intelligence based on positive and negative components of cognitive emotion regulation among students in Kurdistan University 2015-2016

نویسندگان [English]

  • Mahsa Mosalman 1
  • Mehdi Zemestani 2
  • Ali Mahdavi 3
2 Assistant Professor Department of Psychology, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran
3 Master of Curriculum Planning, Invited Lecturer of Payame Noor Amol University
چکیده [English]

Moral intelligence is a new concept in the field of science. Present study was aimed to predict the amount of moral intelligence based on positive and negative components of cognitive emotion regulation among students in Kurdistan University in the year 2015-2016. This study was a descriptive study and the statistical population included all Kurdistan university students in the school year 2015-2016. The sample consisted of 213 students by available sampling method. Moral intelligence and cognitive emotion regulation questionnaires were used as data collection instruments. Components of cognitive emotion regulation were considered as predictor variables and moral intelligence as the criterion variable. Data were analyzed using descriptive statistics, Pearson correlation coefficient and multiple linear regression analysis. The results showed that there is a significant positive relationship between moral intelligence and positive cognitive emotion regulation component (p < 0/05 & r= 0/517). Multiple regression analysis results in the level of 0/01 showed that among predictive variables, positive cognitive emotion regulation could explain the moral intelligence. Based on the findings of this research, it can be said that individuals with higher moral intelligence have a positive cognitive emotion regulation. Given that morality is a strategic investment for human collections and forms the precondition for efficient social life therefore, positive emotional regulation strategies can be useful in promoting moral intelligence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Moral intelligence
  • positive cognitive emotion regulation
  • negative cognitive emotion regulation
  • Students
  • Kurdistan
احمد‌آبادی آرانی، نجمه.، احمدی هدایت، حمید و رهنما، اکبر (1396). تحلیل مبانی اخلاق و تربیت اخلاقی در دیدگاه ریچاردرورتی و نقد آن از منظر علامه طباطبایی، اندیشههای نوین تربیتی، 13(4): 172-145.
احمدی، عاطفه و خواجوند خوشلی، افسانه (۱۳۹۶). بررسی رابطۀ هوش اخلاقی با تنظیم هیجانی و سازگاری زناشویی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی گرگان سال تحصیلی 95-94، پنجمین همایش ملّی راهکارهای توسعه و ترویج علوم تربیتی، روانشناسی، مشاوره و آموزش در ایران، تهران، انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین. https://www.civilica.com/Paper-PCCONF05-PCCONF05_134.html
اسماعیلی‌طرزی، زهرا.، بهشتی‌فر، ملیکه و اسماعیلی‌طرزی، حمیده (1391). رابطۀ هوش اخلاقی با میزان اعتمادآفرینی مدیران، فصلنامهاخلاقدرعلوموفنّاوری، 8(1): 84-70.
امانی، ملاحت.، شیری، اسماعیل و رجبی، سعید (1393). نقش هوش هیجانی و هوش معنوی در پیش‌بینی بخشودگی دانشجویان، دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 15(1):80-73.
ایمانی‌فر، حمیدرضا.، فاطمی، جمیله و امینی، فاطمه (1391). بخشش از دیدگاه روان‌شناسی و قرآن کریم، انسان‌پژوهی دینی، 9(27):175-149.
بابایی، محمدمهدی.، خالق‌خواه، علی و ابیلی، خدایار (1396). رابطۀ ساده و چندگانۀ ویژگی‌های شخصیتی و سلامت روان با بخشایش (بر‌اساس مطالعات انجام شده درباره دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی)، مجله اخلاق، 48(26):62-47.
تابلی، حمید.، مرادی شهربابک، محمدرضاو ایران‌نژاد پاریزی، جواد (1396). تحلیل رابطۀ فضیلت سازمانی به عنوان یک مؤلّفه اخلاقی با هوش معنوی، هوش هیجانی و تعهد سازمانی، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 12(1): 7-1.
توان، حامد.، توان، سجاد.، احمدی، زهرا و زندنیا، فاطمه (1394). ارتباط هوش معنوی و هوش هیجانی با برخی متغیرهای جمعیت‌شناختی در دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی ایلام در سال 1393، مجله حکیم سید اسماعیل جرجانی، 3(3): 7-1.
جهانیان، رمضان.، ساعی‌ارسی، ایرج و طیبا، مونا (1392). بررسی وضعیت هوش اخلاقی و ابعاد و مؤلّفه‌های آن در دانشجویان (مورد مطالعه:دانشجویان دانشگاه خوارزمی)، فصلنامهعلومرفتاری، 5(15):72-55.
حسنی، جعفر و امیری، سهراب (1394). عملکرد در قضاوت اخلاقی شخصی و غیر شخصی بر اساس ابعاد تجارب هیجانی زیر آستانه‌ای مثبت و منفی، مجله شناخت اجتماعی، ‌4(8): 61-48.
حسنی، جعفر و میرآقایی، علی‌محمد (1391). رابطۀ راهبردهای تنظیم شناختی هیجان با ایده‌پردازی خودکشی، روانشناسی معاصر، 1(13):72-61.
خجسته‌مهر، رضا.، کرایی، امین و رجبی، غلامرضا (1388). بررسی یک مدل پیشنهادی برای پیشایندها و پیامدهای گذشت در ازدواج، مطالعات روا‌ن‌شناختی، 4(16):184-155.
دانش پژوه، آرش و علیرضایی‌پور، راضیه (۱۳۹۳). بررسی رابطۀ هوش عاطفی و هوش اخلاقی، اولین کنفرانس ملّی توسعۀ پایدار در علوم تربیتی و روان‌شناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی، تهران، مؤسسه آموزش عالی مهر اروند، مرکز راهکارهای دستیابی به توسعۀ پایدار، http://www.civilica.com/Paper-EPSCONF01-EPSCONF01_467.html
رضایی، آذرمیدخت و حیدریه، طاهره (1393). پیش‌بینی هوش اخلاقی بر اساس هوش هیجانی و الگوهای ارتباطی خانواده در نوجوانان شهر شیراز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
ستوده، حافظ.، شاکری‌نیا، ایرج.، خیراتی، مریم.، درگاهی، شهریار و قاسمی جوبنه، رضا‌(1395). رابطۀ بین هوش معنوی و هوش اخلاقی با بهزیستی روان‌شناختی پرستاران، مجله ایرانی اخلاق و تاریخ پزشکی، 9(1): 73-63.
سمائی، سهیلا.، ضیایی، مریم.، خداپناهی، محمدکریم و حیدری، محمود (1391). بررسی تأثیر انواع هیجان‌های منفی بر قضاوت‌های اخلاقی در بین دانشجویان، فصلنامه تازههای علوم شناختی، 14(2): 86-73.
سیادت، علی.، مختاری‌پور، مرضیه و کاظمی، ایرج (1388). رابطۀ بین هوش اخلاقی و رهبری تیمی در مدیران آموزشی و غیرآموزشی از دیدگاه اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان؛  88-1387، مدیریت سلامت، 12(36): 69-61.
شاه‌مرادی‌فر، طیبه.، عبداللهی، محمدحسین و حسنی، جعفر (1393). تأثیر آموزش راهبردهای نظم‌جویی هیجان در قضاوت اخلاقی با توجهبه ظرفیت حافظۀ کاری، دوفصلنامهعلمی‌پژوهشیشناختاجتماعی، 30-7.
شریف‌زاده، مظفر (۱۳۹۳). بررسی رابطۀ بین هوش هیجانی و مسئولیت پذیری اجتماعی دانش‌آموزان پسر مقطع راهنمایی شهرستان میاندوآب، اولین همایش علمی پژوهشی علوم تربیتی و روان‌شناسی آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی ایران، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی سروش حکمت مرتضوی، انجمن علمی توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین، http://www.civilica.com/Paper-PSCONF01-PSCONF01_020.html
شریفی باستان، فرنگیس.، یزدی، سیده منور و زهرایی، شقایق (1395). نقش راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و عاطفه مثبت و منفی در پیش‌بینی تاب‌آوری زنان مبتلا به سرطان پستان، نشریه روان پرستاری، 4(2): 48-39.
صالحی، اعظم.، باغبان، ایران.، بهرامی، فاطمه و احمدی، احمد (1390). رابطۀ بین راهبردهای شناختی تنظیم هیجان و مشکلات هیجانی با توجه به عوامل فردی و خانوادگی، فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 1(1): 18-1.
صالحیان، افشین.، صادقی، مسعود.، بهرامی، فاطمه و شریفی، مریم (1389). بررسی رابطۀ بین هوش هیجانی و بخشودگی با تعارضات زناشویی، مطالعات روان‌شناختی، 6(2):140-115.
عبدی، سلمان.، باباپور خیرالدین، جلیل و فتحی، حیدر (1389). رابطۀ سبک‌های تنظیم هیجان شناختی و سلامت عمومی دانشجویان، سالنامه پژوهش علوم سلامت و نظامی، 8(4): 264-258.
عیسی‌زادگان، علی.، جناآبادی، حسین و سعادتمند، سعید (1390). رابطۀ بین راهبردهای تنظیم شناختی هیجان، خلّاقیّت هیجانی، عملکرد تحصیلی با بهداشت روانی در دانشجویان، مطالعات روان‌شناسی تربیتی، 7(12:-71.
گلی‌پور، صدیقه.، حقیقت، سارا و معنوی‌پور، داوود (1393). رابطۀ هوش معنوی و هوش اخلاقی با معنای زندگی در داوطلبین واکنش اضطراری، مجله شفای خاتم، 2(4): 29-20.
مرتضایی، شکوفه.، قاسمی پیربلوطی، محمد و احمدی، رضا (1392). بررسی رابطۀ بین هوش هیجانی، هوش اخلاقی و قانون‌مداری دانش‌آموزان شهرستان شهرکرد، فصلنامه دانش انتظامی چهارمحال و بختیاری، 1(3):21-1.
محمدی، جواد.، غضنفری، فیروزه و عزیزی، امیر (1393). ارتباط هوش اخلاقی با کیّفیت زندگی کاری پرستاران، نشریه پرستاری ایران، 27(90):54-64.
محمدامینی، زرار.، نریمانی، محمد.، برهمند، تراوشا و صبحی‌قراملکی، ناصر (1387). رابطۀ هوش هیجانی با خودکارآمدی و سلامت روان و مقایسۀ آن‌ها در دانش‌آموزان ممتاز و عادی، مجله دانش و پژوهش در روان‌شناسی، 35: 122-107.
مختاری‌پور، مرضیه و سیادت، علی (1388). بررسی مقایسه‌ای ابعاد هوش اخلاقی از دیدگاه دانشمندان با قرآن و ائمه معصومین (ع)، مجله مطالعات اسلام و روان‌شناسی، 3(4):118-97.
محرابیان، طاهره و رحمانی، فاتح (1396). پیش‌بینی شدت بی‌خوابی بر اساس متغیرهای شناختی، هیجانی و صفات شخصیتی پیشنهادی DSM-5 در دانشجویان دانشگاه کردستان در سال 1395، مجله علوم پزشکی رفسنجان، 16(11):1040-1025.
ویسکرمی، حسنعلی.، رضایی، فاطمه و منصوری، لیلا (1396). اثربخشی آموزش خوددلسوزی شناختی بر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در دانش‌آموزان دختر مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر، تحقیقات علوم رفتاری، 15(1):51-42.
هاشمی، تورج.، عندلیب‌کورایم، مرتضی.، پوراسمعلی، اصغر و صالحی حیدرآباد، مجتبی‌(1390). تأثیر القای خلق بر عملکرد شناختی و رفتاری، راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 4(3): 105-101.
Amstadter, A. (2008). Emotion regulation and anxiety disorders. Journal Anxiety Disord, 22: 211-22.
Chris. (2007). Emotion, Reason, and Moral Judgment. http://scienceblogs.com/mixingmemory/.
Clarken, R.H. (2009). Moral Intelligence in the Schools. Online Submission.
Clore, G.L. and Palmer, J. (2009). Affective guidance of intelligent agents: How emotion controls cognition. Cognitive systems research, 10(1): 21-30.
Cox, SS., Bennett, RJ., Tripp, TM. and Aquino K. (2012). An empirical test of forgiveness motives’ effects on employees’ health and well-being. Journal Occup Health Psychol, 17(3): 330-340.
Garnefski, N., Van Den Kommer, T., Kraaij, V., Teerds, J., Legerstee, J. and Onstein, E. (2002). The relationship between cognitive emotion regulation strategies and emotional problems: comparison between a clinical and a non‐clinical sample. European Journal of personality, 16(5): 403-420.
Garnefski, N. and Kraaij, V. (2006). Cognitive emotion regulation questionnaire–development of a short 18-item version (CERQ-short). Personality and Individual Differences, 41(6): 1045-1053.
Greene, J. D., Sommerville, R. B., Nystrom, L. E., Darley, J. M. andCohen, J. D. (2001). An fMRI investigation of emotional engagement in moral judgment. Science, 293(5537): 2105-2108.
Gross, J.J. (2001). Emotion regulation in adulthood: Timing is everything. Current directions in psychological science, 10(6):214-219.
Haidt, J. (2001). The emotional dog and its rational tail: A social intuitionist approach to moral judgment. Psychological Review, 108(4): 814-834.
Haidt, J. (2007). “The new synthesis in moral psychology”. Science, 316 (5827): 998-1002.
Haidt, J. and Bjorklund, F. (2008). Moral psychology: The cognitive science ofmorality, 2, Cambridge, MA: MITPress, 181-217.
Hodgson, L.K. and Wertheim, E.H. (2007). Does good emotion management aid in the process of forgiving?. Journal of Social and Personal Relationships, 24: 931–949.
Huebner, B., Dwyer, S. and Hauser, M. (2009). The role of emotion in moral psychology. Trends in cognitive sciences, 13(1): 1-6.
Ingersoll-Dayton, B and Krause, N. (2005). Self-forgiveness: A component of mental health in later life. Research on Aging, 27: 267-289.
Joormann, J., Nee, D.E., Berman, M. G., Jonides, J. and Gotlib, I.H. (2010). Interference resolution in major depression. Cognitive, Affective, & Behavioral Neuroscience, 10(1): 21-33.
Koenigs, M., Young, L., Adolphs, R., Tranel, D., Cushman, F., Hauser, M. & Damasio, A. (2007). Damage to the prefrontal cortex increases utilitarian moral judgements. Nature, 446(7138): 908.
Kohn, N., Eickhoff, S. B., Scheller, M., Laird, A. R., Fox, P. T. & Habel, U. (2014). Neural network of cognitive emotion regulation—an ALE meta-analysis and MACM analysis. Neuroimage, 87: 345-355.
Lawler-Row, K.A., Karremans, J.C., Scott, C., Edlis-Matityahou, M. & Edwards, L. (2008). Forgiveness, physiological reactivity and health: The role of anger. International Journal of Psychophysiology, 68: 51- 58.    
Lawler, K.A., Younger, J.W., Piferi, R. L., Jobe, R.L., Edmondson, K.A. and Jones, W.H. (2005). The unique effects of forgiveness on health: An exploration of pathways. Journal Behav Med, 28(2): 157-167.
Levenson, M.R., Aldwin, C.M. and Yancura, L. (2006). Positive Emotional change: Mediating Effects of Forgiveness and Spirituality, The Journal of Science and Healing, 2(6): 498-508.
MacBeth, A. & Gumley, A. (2012). Exploring compassion: A meta-analysis of the association between self-compassion and psychopathology. Clinical Psychology Review, 32(6): 545-552.
McCullough, M.E., Hoyt, W.T. and Rachal, K.C. (2000). What we know about assessing forgiveness constructs. In: M.E. McCullough, K.I. Pargament and C.E. Thoresen, Editors, Forgiveness: Theory, research, and practice, The Guilford Press, New York, NY, pp. 65–88.
Ochsner, K. N. and Gross, J.J. (2005). The cognitive control of emotion. Trends in cognitive sciences, 9(5): 242-249.
Prehn, K., Wartenburger, I., Mériau, K., Scheibe, C., Goodenough, O.R., Villringer, A. and Heekeren, H.R. (2007). Individual differences in moral judgment competence influence neural correlates of socio-normative judgments. Social Cognitive and Affective Neuroscience, 3(1): 33-46.
Rathi, N. andRastogi, R. (2008). Effect of Emotional Intelligence on Occupational Self- Efficacy. The Icfai Journal of Organizational Behavior, 7 (2): 46 –56.
Snow, R. and Jackson, D. (1993). Assessment of conative constructs for educational research and evaluation: A catalogue. CSE Technical Report 354. Los Angels: CRESST.
Wong, C.S. and Law, K.S. (2003). The effects of leader and follower emotional intelligence on performance and attitude: An exploratory study. The Leadership Quarterly, 13(3): 243-274.