فراتحلیل رابطه بین رهبری تحولی مدرسه و رفتار شهروند سازمانی معلمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده مدیریت دانشگاه خوارزمی تهران، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشگاه خوارزمی تهران، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف ترکیب کمی نتایج پژوهش‌های انجام شده در حوزه رابطه بین رهبری تحولی مدرسه و رفتار شهروند سازمانی معلمان در ایران انجام گرفت. از روش فرا تحلیل برای انجام پژوهش و برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار CMA نسخه 2، استفاده شد. جامعه آماری پژوهش، پایان‌نامه‌های مقطع کارشناسی ارشد و مقطع دکترا که در دانشگاه‌های دولتی انجام شده‌اند و همچنین، مقالات چاپ شده در مجلات علمی پژوهشی داخل کشور بود. بر اساس معیارهای ورود و خروج مطالعات، اندازه اثرهای 5 پایان‌نامه کارشناسی ارشد و 3 مقاله علمی پژوهشی با استفاده از مدل تصادفی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج فراتحلیل نشان داد، اندازه اثر ترکیبی پژوهش‌های مورد بررسی 44/0 محاسبه گردید. مقدار اندازه اثر ترکیبی پژوهش‌ها بر اساس شاخص کوهن متوسط محاسبه شد. شواهد این فراتحلیل در ارتباط با مبانی نظری و تجربی پژوهش‌های گذشته نشانگر رابطه بین رهبری تحولی مدرسه و رفتار شهروند سازمانی معلمان بود. لذا با توجه به نتایج می‌توان گفت برای رسیدن به اهداف آموزشی در مدرسه و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان توجه به سبک رهبری مدیران ضروری به نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Meta-analysis of the Relationship Between School Transformational Leadership and Teachers Organizational Citizenship Behavior

نویسندگان [English]

  • Hossein Abbasian 1
  • Masomeh Ghaemipor 2
  • Leyla Nejati Hatamian 2
1 educational administration- faculty management- Kharazmi university
2 educational administration- faculty management- Kharazmi university
چکیده [English]

This study aimed to combine the quantitative results of preceding studies have been done on the relationship between transformational leadership and organizational citizenship behavior school teachers in Iran. The meta-analysis is to conduct research and data analysis software for CMA Version 2, was used. The study population, a master's degree and PhD theses have been conducted in public universities as well as articles published in scientific journals. Studies based on inclusion and exclusion criteria, the effect sizes of 5 and 3 master's thesis research paper was analyzed using a random model. Results showed that the meta-analysis, researchers examined the combined effect size was calculated 0/44. The combining effect size based on Cohen's d an average was calculated. This meta-theoretical foundations and empirical evidence in relation to previous research shows the relationship between transformational leadership and teachers organizational citizenship behavior. The results show that to achieve the objectives of school education and student achievement considering leadership style is very important.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Meta-analysis. Transformational Leadership
  • Organizational Citizenship Behavior
  • Effect size
آذرمی، سوسن.، فروزان، فرزام و امیر نژاد، سعید (1395). بررسی رابطۀ هوش معنوی با رفتار شهروندی سازمانی در معلمان، پژوهش‌نامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، 12‌(24): 84-69.
ارجمند، عزت‌اله (1393). رابطه رهبری تحول‌آفرین با رضایت شغلی و رفتار شهروندی سازمانی دبیران دبیرستان‌های شهرستان اقلید، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
آریان‌فر، خسرو.، نویدی نکو، رضا و فرهی نژاد، محمد (1391). بررسی سبک رهبری توزیعی و تأثیرات آن بر رفتار شهروندی سازمانی و احساس خودکارآمدی معلمان‌(مطالعه موردی: دبستان پسرانه شهر تهران)، فصلنامه آینده‌پژوهشی مدیریت، 23 (1و 2): 67 -77.
افراسیابیان، حیدر (1392). بررسی رابطۀ بین رهبری تحول‌آفرین مدیران و شیوع رفتار شهروندی سازمانی از دیدگاه معلمان ابتدایی عشایری استان فارس، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.
اکبری، معصومه (1389). بررسی رابطۀ سبک رهبری تحول آفرین مدیران با رفتار شهروندی سازمانی معلمان مدارس مقطع متوسطه شهرستان شهریار در سال تحصیلی 89-1388، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
امیرکافی، مهدی و شمس‌الدینی، محمدحسن (1392). بررسی تأثیر عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی معلمان، راهبرد اجتماعی فرهنگی، 2‌(8): 91-123.
امیری، مهدی و پرتابیان، اکبر (1394). بررسی رابطه رفتار شهروندی سازمانی با رفتار اخلاقی معلمان، آموزش پژوهی، (1): 67-54.
باقریان‎فر، مصطفی.، نبوی‎نیا، جمشید و حاج‎خزیمه، مجتبی (1394). بررسی رابطۀ بین رهبری تحول‌آفرین مدیران با رفتار شهروند سازمانی معلمان شهرستان بهارستان، اولین همایش ملّی‌ روان‌شناسی، علوم‌تربیتی و آسیب‌شناسی جامعه.
بهرنگی، محمدرضا و موحد زاده، ایوب (1390). توسعۀ مدیریت آموزش بر محور رابطۀ رهبری تحولی آموزشی مدیران و رفتار شهروندی سازمانی دبیران، فصلنامه تعلیم و تربیت، 27‌(2): 30-7.
بیات، عباس (1391). بررسی رابطۀ بین رهبری تحول‌آفرین، احساس توانمندی و رفتار شهروندی سازمانی در مدارس پسرانه مقطع متوسطه شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت دبیر شهیدرجایی.
پازوکی، آذر (1394). بررسی رابطه بین رهبری تحول‌آفرین و رفتار شهروندی سازمانی در دبیران شهرستان پاکدشت، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
پور‌سلطانی، حسین و امیرجی نقندر، رامین (1392). ارتباط تعهد سازمانی با رفتار شهروندی سازمانی معلمان تربیت‌بدنی شهر مشهد در سال 1390، مدیریت ورزشی، 5 (16): 127-147.
جاودانی، محمد (1390). بررسی رابطه رهبری تحول آفرین و تعامل گرا با تعهد سازمانی معلمان، پژوهش‌نامه مبانی تعلیم و تربیت،‌1‌(1): 158-143.
خلیل نژادی، مصطفی‌(1392). بررسی رابطه سبک رهبری تحول آفرین مدیران با رفتار شهروندی سازمانی معلمان مدارس ابتدایی دولتی شهرستان دامغان، پایان نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه تهران.
رضائی، منصور.، غلامعلی لواسانی، مسعود و حجازی، الهه (1394). رابطه هوش معنوی و راهبردهای مدیریت زندگی با رفتار شهروندی سازمانی معلمان، مجله روانشناسی، 75، 19 (3)‌: 314-326.
رمضانی‌نژاد، رحیم.، همتی نژاد، مهرعلی.، اندام، رضا.، زارع، صبا.، صادق پور، نعمت‌الله (1390). رابطه سبک‌های رهبری تحول گرا و عمل گرای مدیران مدارس با تعهد سازمانی دبیران تربیت بدنی، پژوهش در مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی (علوم حرکتی و ورزش)، 1 (91): 72-63.
زردشتیان، شیرین.، عباسی، همایون.، اسماعیلی، محمد و خانمرادی، سعید (1394). رابطۀ درک حمایت سازمانی، درگیری شغلی و رفتار شهروندی سازمانی معلمان تربیت‌بدنی استان همدان، فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی در ورزش، 2 (6): 93-103.
زین‌آبادی، حسن‌رضا (1390). رهبری تحولی و رفتار شهروندی سازمانی در مدرسه: باز‌آزمون و تغییر یک الگوی آزمون شده در صنعت، مجله مدیریت دولتی، 3‌(7): 80-63.
زین‌آبادی، حسن‌رضا.، بهرنگی، محمدرضا.، نوه‎ابراهیم، عبدالرحیم و فرزاد، ولی‌اله‌(‌1391). نقش سبک رهبری تحوّلی مدیران در نگرشهای شغلی و رفتار شهروندی سازمانیِ معلمان: آزمون الگوهای علّی، فصلنامه تعلیم و تربیت، 109‌: 34-9.
سلیمانی، نادر (1390). بررسی رابطۀ بین رفتار اخلاقی مدیران با رفتار شهروند سازمانی معلمان و کارکنان در مدارس شهرستان گرمسار، نوآوری‌های مدیریت آموزشی، اندیشه‌های تازه در علوم تربیتی، 7 (1): 11-27.
شمس‌الدینی مطلق، محمدحسن و محمد‌جانی، محمدرضا (1393). مطالعه تأثیر تعهد سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی میان معلمان شهر کرمان، فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 3‌(3): 447- 471.
صادقی، رقیه (1391). بررسی رابطۀ بین رهبری تحول‌آفرین مدیران و رفتار شهروندی معلمان مدارس ابتدایی منطقه 4 شهر تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
عسگری، علی و فتوت، زهرا (1393). خوش‌بینی علمی معلمان و رفتار شهروندی سازمانی، تحقیقات نظام سلامت، 10‌(1): 114-125.
موسوی، سید‌حسین.، طالب‌زاده نوبریان، محسن و شمس مورکانی، غلامرضا (1390). بررسی رابطه هوش معنوی و رفتار شهروندی سازمانی معلمان دبیرستان‌های شهرستان زنجان، روان‌شناسی تربیتی، 7‌(65): 22-94.
ناصری، حسنیه (1390). بررسی رابطه بین سبک‌های رهبری مدیران مدارس و توسعه رفتار شهروندی سازمانی معلمان زن و مرد مدارس مقطع ابتدایی شهرستان زاهدان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
نبوی‌نیا، جمشید (1394). ارتباط بین رهبری تحول‌آفرین مدیران، حمایت ادراک شده و رفتار شهروندی سازمانی معلمان شهرستان بهارستان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه، تربیت دبیر شهیدرجایی.
هوی، وین. ک و میسکل، سیسل. جی (1395). مدیریت آموزشی( تئوری، تحقیق و عمل)، ترجمۀ حسین عباسیان و مریم ساسانیان، تهران: آراد.
یارمحمدی منفرد، سعید.، موسوی، سید حسین و یوزباشی، علیرضا (1391). رابطۀ بین هوش هیجانی و گرایش رفتار شهروند سازمانی معلمان تربیت‌بدنی، مدیریت و رفتار سازمانی در ورزش، 1 (1): 45-54.
 
Bass, B. M. (1985). Leadership and performance beyond expectations. New York: The Free Press.
Bateman, T. S., & Organ, D. W. (1983). Job satisfaction and the good soldier: The relationship between affect and employee “citizenship”. Academy of management Journal26(4): 587-595.
Burns, T. & Carpenter, J. (2008). Organizational citizenship and student achievement. Journal of Cross-Disciplinary Perspectives in Education1(1): 51-58.
Demir, K. (2015). Teachers’ Organizational Citizenship Behaviors and Organizational Identification in Public and Private Preschools. Procedia-Social and Behavioral Sciences174, 1176-1182.
DiPaola, M., & Tschannen-Moran, M. (2001). Organizational citizenship behavior in schools and its relationship to school climate. Journal of School Leadership11(5): 424-447.
Emmanouil, k., Osia, A. & Paraskevi-Ioanna, L., (2014). The Impact of Leadership on Teachers’ Effectiveness, International Journal of Humanities and Social Science, 7(1): 34-39.
Hater, J. J. & Bass, B. M. (1988). Supervisors’ evaluations and subordinates’ perceptions of transformational and transactional leadership, Journal of Applied Technology, 73, 695-702.
Howell, J. M. & Avolio, B. J. (1993). Transformational leadership, transactional leadership, locus of control and support for innovation: Key predictors of consolidated business-unit performance. Journal of Applied Psychology, 78, 891-902.
Linotos, L. B. (1993). Transformational leadership. Emergency Librarian, 20(3): 34-35.
Miles, D. E., Borman, W. E., Spector, P. E. & Fox, S. (2002). Building an integrative model of extra role work behaviors: A comparison of counterproductive work behavior with organizational citizenship behavior. International Journal of Selection and Assessment10(1‐2): 51-57.
Nguni, S., Sleegers, P. & Denessen, E. (2006). Transformational and transactional leadership effects on teachers' job satisfaction, organizational commitment, and organizational citizenship behavior in primary schools: The Tanzanian case. School effectiveness and school improvement17(2): 145-177.
Organ, D. W. (1990). The motivational basis of organizational citizenship behavior. Research in organizational behavior12(1): 43-72.
Organ, D. W. & Ryan, K. (1995). A meta‐analytic review of attitudinal and dispositional predictors of organizational citizenship behavior. Personnel psychology48(4): 775-802.
Podsakoff, N. P., Whiting, S. W., Podsakoff, P. M. & Blume, B. D. (2009). Individual-and organizational-level consequences of organizational citizenship behaviors: A meta-analysis.
Podsakoff, P. M. & MacKenzie, S. B. (1997). Impact of organizational citizenship behavior on organizational performance: A review and suggestion for future research. Human performance10(2): 133-151.
Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Paine, J. B. & Bachrach, D. G. (2000). Organizational citizenship behaviors: A critical review of the theoretical and empirical literature and suggestions for future research. Journal of management26(3): 513-563.
Robinson, V. M., Lloyd, C. A. & Rowe, K. J. (2008). The impact of leadership on student outcomes: An analysis of the differential effects of leadership types. Educational administration quarterly.
Sagor, R. D. (1992). Three principals who make a difference. Educational Leadership, 49(5): 13-18.
Smith, C. A., Organ, D. W. & Near, J. P. (1983). Organizational citizenship behavior: Its nature and antecedents. Journal of applied psychology68(4): 653.
Somech, A. & Ron, I. (2007). Promoting organizational citizenship behavior in schools: The impact of individual and organizational characteristics. Educational Administration Quarterly43(1): 38-66.
Tesfaw, T. A. (2014). The relationship between transformational leadership and job satisfaction: The case of government secondary school teachers in Ethiopia. Educational Management Administration & Leadership42(6): 903-918.