تحلیل مبانی اخلاق و تربیت اخلاقی در دیدگاه ریچارد رورتی و نقد آن از منظر علامه طباطبائی (ره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه پیام نور تهران

2 دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه شاهد تهران

3 دانشیار فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه شاهد تهران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، تحلیل تربیت اخلاقی ریچارد رورتی و نقد آن بر مبنای نظریات علامه طباطبایی با استفاده از دو روش تحلیل مفهومی و انتقادی است. یافته های پژوهش بیانگر آن است برخی از ریچارد رورتی به عنوان یک فیلسوف پست مدرن در حوزه اخلاق و تعلیم و تربیت نام می برند مهمترین ویژگی های اساسی اخلاق از منظر رورتی مشتمل بر ضد بنیادگرایی بودن اخلاق، کثرت گرایی، ضد سلطه گرایی، همبستگی اجتماعی، اخلاق بدون اصول، پیشرفت اخلاقی و جایگاه کلیدی ادبیات در اخلاق است. از نظر رورتی، تربیت اخلاقی امری اختصاصی و محلی است و هنجارهای جهان شمول وجود ندارد که بتواند راهنمای عمل جهانیان باشد همچنین تربیت اخلاقی رورتی مبتنی بر گفتمان است که با بکارگیری بازیهای زبانی، میتوانیم به یادگیری اخلاقی کمک نماییم .رورتی مهمترین اهداف تربیت اخلاقی را تهذیب یا پالایش، خودسازی و عاملیت انسان، عدم تمایز میان امر واقع و ارزش در تربیت اخلاقی و همگرایی و ادراک متقابل ذکر می کند. در آراء تربیت اخلاقی ریچارد رورتی ، نقطه ضعف ها و اشکال هایی دیده می شود که می توان بر مبنای دیدگاه علامه طباطبایی (ره) به عنوان اندیشمند مسلمان و صاحب نظر در حوزه تربیت اخلاقی مورد نقد و بررسی قرار داد که از جمله میتوان، نفی فطرت در دیدگاه رورتی، نفی فرا روایت ها ، رویکرد تکثر گرایانه و ضد اقتدار گرایانه بودن رورتی در تربیت اخلاقی را اشاره نمود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of the foundations of ethics and moral education in the perspective of Richard Rorty and its critique from the perspective of Allameh Tabatabaei

نویسندگان [English]

  • Najmeh Ahmadabad Arani 1
  • , Hamid Ahmadi Hedayat 2
  • Akbar Rahnama 3
1
2
3
چکیده [English]

The purpose of this study, analysis and criticism of Richard Rorty's moral education is the theoretical foundation of Allameh Tabatabai. This method of qualitative research comparative study documents. The findings showed that Rorty's basic features, including anti-fundamentalist ethics from the perspective of ethics, pluralism, anti-domination and social cohesion. Rorty achieve the ideal society (liberal society) and become the "ideal citizen" is cited as the most important goals of moral education. On the other hand, Tabatabai (RA) in the field of pure and very interesting points about the ethical issues of research and have considered and in this regard, have offered useful tips and hints. Richard Rorty's views of moral education, disadvantage and shapes can be seen that it can be reviewed and evaluated on the basis of Allameh Tabatabai including denial of nature in Rorty's view, anti-foundationalism in Rorty's view, consistent with liberalism in moral education in Rorty's view, the break is and should be in Rorty's view, the approach Rorty's pragmatism plurality of moral education, Rorty extreme emphasis on emotion in ethics, anti-totalitarianism approach in moral education, training border corruption and the denial of objectivity in moral theory cited.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Allameh Tabatabaei
  • Richard Rorty
  • moral education
  • critique
اصغری، محمد(1389). پیام اخلاقی فلسفة ریچارد رورتی، غربشناسی بنیادی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی،1(2):1-14.
امینی مشهدی، سمانه‌ و آهنچیان محمد رضا(1393). تربیت اخلاقی و سعادت در نظام آموزشی ایران (مقابله دیدگاه فارابی، لاک و رورتی)‌، اسلام و پژوهشهای تربیتی، 6‌(1): 80-65
آذرنگ، عبدالحسین(1386). صلح و آرامش رورتی با پلی میان قلمرو خصوصی و عمومی، کتاب ماه فلسفه، شماره 1.
آهنچیان‌، محمدرضا (1381). مناسبات انسانی در سازمان‌های مدرن و پست مدرن‌، پایان‌نامه دکترای فلسفه تعلیم و تربیت‌، دانشگاه تربیت معلم تهران.
باقری‌، خسرو(1386). نو عملگرایی و فلسفه تعلیم و تربیت‌، تهران: دانشگاه تهران.
باقری، خسرو و سجادیه، نرگس(1384). عاملیت آدمی از دیدگاه ریچارد رورتی و پیامدهای آن در تربیت اجتماعی، فصلنامه نوآوری‌‌های آموزشی، 4(13): 29-55.
باقری، خسرو(1384). مراحل و اصول تعلیم و تربیت در دیدگاه نو عمل‌گرایی ریچارد رورتی، مجله روان‌شناسی و علوم تربیتی(دانشگاه تهران)،70: 1 - 28.
باقری خسرو‌(1375) تعلیم و تربیت در منظر پست مدرنیسم‌، مجله علوم تربیتی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی،2(1-4):63-83.
باقری،خسرو و خوشخویی، منصور(1381). انسان از دیدگاه پراگماتیسم جدید، مجلۀ علوم انسانی، 42:34-13.
باقری، خسرو.، سجادیه، نرگس و توسلی، طیبه (1389). رویکردها و روشهای پژوهش در فلسفۀ تعلیم و تربیت، تهران: نشر پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی
تقوی، سید محمد علی(1387)، ریچارد رورتی و عقلانیت مبتنی بر همبستگی، پژوهش‌نامه علوم سیاسی، 13: 85-108
جلالوند، طاهره (1391). تربیت اخلاقی از منظر کانت و نسبت آن با ارتقاء مهارت‌های اجتماعی و دلالت‌های آن در دوره متوسطه. پایان‌نامۀکارشناسی ارشد. تهران: دانشکده علوم‌تربیتی وروانشناسی دانشگاه تهران
حسنی‌،محمد(1382). بررسی دیدگاه ارزش شناسی علامه طباطبایی و دلالت‌های آن در تربیت اخلاقی، رسالۀ دکتری دانشگاه تهران.
رورتی، ریچارد(1385). پیشامد، بازی و همبستگی، ترجمۀ پیام یزدانجو، تهران: مرکز.
رورتی،ریچارد(1386). فلسفه و امید اجتماعی، ترجمۀ عبدالحسین آزرنگ، تهران: نی
رورتی، ریچارد(1384‌). فلسفه و امید اجتماع‌، عبدالحسین آذرنگ، تهران: نی.
رهنما‌، اکبر (1391). تربیت اخلاقی از منظر پست مدرنیسم با تأکید بر اندیشه‌های اخلاقی ریچارد رورتی، فصلنامه اندیشه‌‌های نوین تربیتی، 8‌(‌4):140-119
سجادی‌، سید مهدی(1379). تربیت اخلاقی از منظر پست مدرنیسم و اسلام ( بررسی و نقد تطبیقی مبانی و اصول)‌، مجله تربیت اسلامی‌، ج 2.
صادق‌زاده قمصری، علیرضا (1386). فلسفۀ تعلیم و تربیت در جمهوری اسلامی ایران، گزارش منتشر نشده.
صالحی اکبر‌، یاراحمدی مصطفی(1387). تبیین تعلیم و تربیت اسلامی از دیدگاه علامه طباطبایی با تأکید بر هدف‌ها و روش‌های تربیتی، مجله تربیت اسلامی، 3(7): 50-23.
صلواتی‌، عبدالله (1395). نقد و بررسی نسبی‌گرایی اخلاقی از منظر علامه طباطبایی‌، مجله تأملات فلسفی، 6: 16.
طباطبایی‌، محمد حسین (1374). تفسیر المیزان، ترجمۀ سید محمد باقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طباطبایی‌، محمد حسین (1376). تفسیر المیزان‌، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طباطبایی‌، محمد حسین(1363). تفسیر المیزان، ترجمۀ سید محمد باقر موسوی همدانی، تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
طباطبایی، محمد حسین (1369). المیزان فی تفسیر القرآن. ج ۴. قم: انتشارات اسلامی.
طباطبایی، محمدحسین(1371). انسان از آغاز تا انجام، ترجمۀ صادق لاریجانی، تهران: دانشگاه الزهراء.
طباطبایی‌، محمد حسین (1387). اصول فلسفه و روش رئالیسم‌، قم: بوستان کتاب.
کومبز‌، جرالد آر و دنیلز، لو روی بی (1388). پژوهش فلسفی: تحلیل مفهومی، ترجمۀ خسرو باقری‌، در ادموند سی ‌شورت‌،روش‌شناسی مطالعات برنامۀ درسی، ترجمۀ مهرمحمدی و همکاران، تهران: سمت.
گریپ،ادوارد(1392). کتاب ماه فلسفه، ترجمۀ مصطفی امیری، 67‌: 90-83.
مسعود، امید(1380). اخلاق‌شناسی علامه طباطبایی، نشریۀ دانشکده ادبیات و علوم انسانی، 44، (179-178):70-45.
مطهری‌، مرتضی (1363). نقدی بر مارکسیسم‌، تهران: صدرا.
معنوی‌پور، داود (1389) فلسفه تعلیم و تربیت(رسالت مدرسه: رویکردهای فلسفی، عرفانی، روان شناختی و جامعه شناختی)، تهران: دوران.
مولایی، برزو.‌، سرمدی، محمد رضا و هاشمی، سید جلال (1395). آموزه‌های تربیتی نوعملگرایی در دیدگاه ریچارد رورتی و امکان بهره‌گیری از آن در نظام آموزشی ایران‌، تحقیقات جدید در علوم انسانی، 2(6): 163-155.
نصر اصفهانی‌، محمد (1387). مبانی اخلاقی علامه طباطبایی‌، مجله اخلاق‌، ش 11.
نوروزی، رضا علی.، موسوی، ستاره.‌، موسوی‌زاده، میر محمد‌ و نصرتی هشی، کمال‌(1393). درآمدی بر اخلاق و تربیت اخلاقی در اندیشه علامه طباطبایی‌، فصلنامه اخلاق، 4‌(‌13): 65-39.
نوروزی، رضا‌علی و نیک نشان، شقایق (1389) تحلیلی بر اندیشه‌های تربیتی فارابی و رورتی، مجله علوم انسانی،(80):90-55.
وجدانی، فاطمه.، ایمانی نایینی ، محسن.، اکبریان، رضا و صادق‌زاده قمصری علیرضا‌( 1392). ماهیت تربیت اخلاقی از نظر فردی یا جمعی بودن از دیدگاه علامه طباطبایی، مجله پژوهش در مسائل تعلیم وتربیت اسلامی، 21(18):11-24.
وجدانی، فاطمه‌.، ایمانی نایینی، محسن و صادق‌زاده قمصری، علیرضا (1393). بررسی سه دیدگاه رایج تربیت اخلاقی بر اساس دیدگاه علامه طباطبایی (ره)‌، دو فصلنامه علوم تربیتی از دیدگاه اسلام‌، 2(2):65-43.
Beck ,c (1995). Educational Theory. London, Macmillan press.
Beck ,c (1995). postmodernism, ethics and moral education. Newyork.
Gadamer, H.G (1989). Truth and method. London: sheed and ward.
Haggerson, Nelsonl. (1991). Philosophical inquiry:ImplicativeCriticism. In: Forms of Curriculum Inquiry SUNY Series in Curriculum Issues and Inquiries. By Short, Edmund C. State University of New York. Press.
Johnson, Peter (2004). Moral Philosophers and the Novel: a Study of Winch, ussbaum and Rorty, Palgrave Macmillan.
Kohly .Windly (1995). critical conversation in philosophy of education. routledge. New York.
Rorty, R.(1979). Philosophy and the mirror of nature. Princeton: n j: Princeton university press.
Rorty, R.(1985). Habermas and Lytard on postmodernity in Richard Bernstein (ed) habermas and modernity. Cambridge: mitpress. 176-161
Rorty, R. (1992). Contingency, Irony, and Solidarity. Cambridge: Cambridge University Press
Rorty, R. (1998). Objectivity, Relativism and Truth: Philosophical Papers I. Cambridge: Cambrige: Cambridge University Press.
Rorty, R. (1999).Education as Socialization and as Individuation, in: Philosophy and Social Hope, New York: Penguin Books, 114–126.
Rorty, R.(2002). Universality and Truth, in Robert B.Brandom(ed), Rorty and His Critics. Oxford: Blackwell Publishing.